ZABYTKI   POWIATU   BIAŁOSTOCKIEGO

CHOROSZCZ
ZESPÓŁ KLASZTORNY podominikański, barokowy:
KOŚCIÓŁ Św. Jana Chrzciciela, zbudowany w latach 1753-56, arch. Jan Henryk Klemm, z fundacji Jana Klemensa Branickiego, rozbudowany o nawy boczne w 1920 r., odbudowany w latach 1945-59; bazylikowy z wieżą frontową.
KLASZTOR od południa, zbudowany po 1763 r., zapewne przez Jana Henryka Klemma, częściowo zburzony po 1918 r.; zachowane piętrowe skrzydła zachodnie i południowe.
CERKIEW w stylu ruskim, zbudowana w latach 1877-78, na rzucie krzyża greckiego.
PAŁAC Branickich, barokowy, zbudowany w latach 1757-59, zapewne przez Jana Henryka Klemma, rozbudowany w 2. poł. XIX w., zrekonstruowany od podstaw w latach 1969-73. Piętrowy z ryzalitem środkowym, z parą pawilonów bocznych i oficyn; toczony parkiem założonym w latach 1725-63, przekomponowanym w końcu XIX w. Muzeum Wnętrz Pałacowych.

CIBORY KOŁACZKI
KOŚCIÓŁ barokowy, drewniany o konstrukcji zrębowej, zbudowany w 1742 r., remontowany m.in. w latach 1789-96, przeniesiony z Zawad 1979-80; pseudobazylikowy.

FASTY
CERKIEW, zbudowana w 1875 r., remontowana w 1939 r.; pięciokopułowa, z trójkondygnacjową wieżą.

GRÓDEK
CERKIEW Matki Boskiej Pokrowskiej, cmentarna, drewniana o konstrukcji zrębowej, zbudowana w 1862 r.
CERKIEW Narodzenia Najświętszej Marii Panny, zbudowana w latach 1882-89; na rzucie krzyża greckiego.

JUCHNOWIEC KOŚCIELNY
KOŚCIÓŁ barokowy, zbudowany w 1764 r., przebudowany w 1906 r.; jednonawowy z wieżą frontową.
DWÓR drewniany o konstrukcji zrębowej, z początku XIX w.; parterowy z narożnym podcieniem.

JUROWCE
Białostockie Muzeum Wsi, w organizacji od 1984 r. ma być największym SKANSENem w Polsce, ukazującym różne typy osad i wsi z terenu ziemi białostockiej, łomżyńskiej i suwalskiej, w ekspozycji m.in. chałupy, zabudowania gospodarcze, leśniczówki i dwór z Bobry Wielkiej, drewniany o konstrukcji zrębowej z 1818 r.

KRÓLOWY MOST
CERKIEW w stylu bizantyńskim, zbudowana w latach 1904-28; na rzucie krzyża greckiego z wieżą frontową.

LEWICKIE
PAŁAC klasycystyczny, z pocz. XIX w., remontowany w 1988 r.; parterowy, z piętrową częścią środkową poprzedzoną wielkoporządkowym portykiem od frontu i ogrodu.

ŁAPY
KOŚCIÓŁ eklektyczny, zbudowany w latach 1918-27, arch. Kazimierz Skórewicz; trójnawowy, na rzucie krzyża łacińskiego, z masywną wieżą frontową.

MICHAŁOWO
KOŚCIÓŁ o cechach neogotyckich, zbudowany w latach 1906-10, remontowany w 1935 r.; jednonawowy z wieżą frontową.

MOSTOWLANY
CERKIEW Św. Jana Ewangelisty, drewniana o konstrukcji zrębowej, zbudowana ok. 1840 r. rozbudowana w latach 1908-09; jednoprzestrzenna z wieża frontową.
KAPLICA Śś. Kosmy i Damiana, drewniana o konstrukcji zrębowej, z końca XVIII w., przeniesiona na ob. miejsce w 1840 r.

NIEWODNICA KOŚCIELNA
KOŚCIÓŁ neogotycki zbudowany w latach 1884-89; jednonawowy z wieżą frontową.

NOWA WOLA
CERKIEW Wniebowstąpienia Pańskiego, cmentarna, drewniana o konstrukcji zrębowej, z końca XVIII w., remontowana w latach 1984-86.
CERKIEW Św. Jana Chrzciciela, drewniana o konstrukcji zrębowej, zbudowana w latach 1906-08; jednonawowa, na rzucie krzyża łacińskiego z wieżą frontową i cebulastą kopułą na tamburze w krzyżu.

OSOWICZE [na pn. Białegodtoku, k. Wasilkowa]
Białostockie Muzeum Wsi. SKANSEN prezentujący budownictwo i kulturę ludową z terenów białostocczyzny; m.in. dwór z Bobrzy Wielkiej (1818 r.) i wiatrak koźlak z Rzędzian (1836 r.).

PAWŁY
CERKIEW drewniana o konstrukcji zrębowej, zbudowana w 1824, rozbudowana m.in. o wieżę w 1883 r., przekształcona po 1920 r.; salowa z wieżą frontową.

SUPRAŚL
KOŚCIÓŁ Św. Trójcy o formach klasycystycznych, zbudowany w latach 1861-65, z wieżą dobudowaną w 1902 r.; jednonawowy z wieżą frontową i półkoliście zamkniętym prezbiterium.
ZESPÓŁ KLASZTORNY bazylianów:
CERKIEW Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, gotycka, ceglana, zbudowana w latach 1503-11, dobudowa przedsionka nastąpiła po 1655 r., w ruinie od 1944 r., w odbudowie od 1984 r.; inkastelowana, halowa z cylindrycznymi basztami (górą ośmiobocznymi) w narożach korpusu.
CERKIEW Św. Jana Teologa, zbudowana w latach 1889-91.
KLASZTOR, zbudowany ok. 1764 r., przebudowany w 1829 r., odbudowany do 1970 r.
PAŁAC archimandrytów, barokowy, zbudowany w latach 1635-55, rozbudowany ok. poł. XVIII w., odbudowany 1959-72. Muzeum.
BRAMA-dzwonnica barokowa z 1752 r.
KOŚCIÓŁ ewangelicki, neogotycki, zbudowany w 1870 r.; salowy z frontowa wieżą i przyporami w fasadzie.
PAŁAC Buchholtzów, eklektyczny z elementami renesansu fracuskiego, historyzmu i detalu secesyjnego, zbudowany w latach 1892-1903.
DWÓR Zacherta, drewniany o konstrukcji zrębowej, z ok. poł. XIX w., rekonstruowany po 1988 r.

TOPILEC
CERKIEW, zbudowana po 1870 r.; jednoprzestrzenna z wieżą frontową.

TOPOLANY
CERKIEW drewniana o konstrukcji zrębowej, zapewne z 1. poł. XVIII w., remontowana w 1890 i ok. 1930 r.; salowa z wieżą frontową.

TUROŚŃ KOŚCIELNA
KOŚCIÓŁ klasycystyczny, zbudowany w latach 1778-83, rozbudowany w XIX w.; bazylikowy z wieżą.

TYKOCIN
ZESPÓŁ KLASZTORNY misjonarzy, barokowy:
KOŚCIÓŁ Trójcy Przenajświętszej, zbudowany w latach 1742-50; jednonawowy z rzędami kaplic i parą wież połączonych z fasadą ćwierćkolistymi galeriami i wieloczłonowym szczytem. We wnętrzu polichromie z 1794 r., wyk. Sebastian Eckstein.
KLASZTOR zbudowany w latach 1748-55, rozbudowany między 1769 a 1771 r.
ZESPÓŁ KLASZTORNY bernardynów, zbudowany w latach 1771-79, barokowy, trójskrzydłowe założenie na planie podkowy, z kaplicą Św. Elżbiety od wsch., przebudowaną w 1837 r.
BOŻNICA, zbudowany w 1642 r., przebudowana na przełomie XVIII/XIX w., odbudowana po 1950 r.; na rzucie prostokąta z wieżą, kryta łamanym dachem.
DOM talmudyczny, zbudowany w latach 1772-98, zrekonstruowany po 1970 r.
DWOREK administratora, ul. Poświętna, w duchu baroku, z ok. poł. XVIII w., remontowany w 1954 r. i w latach osiemdziesiątych XX w.; parterowy z dwoma ryzalitami.
Ruiny ZAMKU i otaczających go pozostałości ziemnych fortyfikacji bastionowych. Zamek pierwotnie gotycki, zbudowany przed 1469 r., rozbudowany na renesansowy w latach 1550-82, przebudowany między 1611 a 1632 i po 1698 r., rozebrany ok. 1750 r.

ZABŁUDÓW
KOŚCIÓŁ klasycystyczny, zbudowany w latach 1805-40, arch. Kułakowski; halowy z wtopionymi wieżami frontowymi.
CERKIEW klasycystyczna, zbudowana w latach 1847-55, rozbudowana w 1884 r.; na rzucie krzyża greckiego, z wieżą frontową przekrytą kopułą.