ZABYTKI   POWIATU   JAROCIŃSKIEGO

BRZOSTKÓW
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Jana Chrzciciela został wzniesiony w latach 1839-40 na miejscu drewnianego z 1660r. Po pożarze w 1913 r. kościół był restaurowany i częściowo rekonstruowany przez architekta Jerzego Andrzejewskiego. Jest to budowla klasycystyczna, murowana i otynkowana. Ołtarz główny i dwa ołtarze boczne, a także ambona i chrzcielnica są klasycystyczne, stiukowe. W ołtarzu bocznym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w typie Śnieżnej w sukience srebrnej z XVII w.
- Późnoklasycystyczna, murowana PLEBANIA pochodzi z pierwszej połowy XIX w. Jest to budowla parterowa, podpiwniczona.
- Klasycystyczny DWÓR z pierwszej połowy XIX w. jest budowlą murowaną, otynkowaną.
- SPICHLERZ z pierwszej połowy XIX w. posiada okna o charakterze strzelnic.

DĘBNO (nad Wartą)
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii zbudowany w latach 1444-47 był gruntownie restaurowany w latach 1900-1910. Jest to kościół gotycki, murowany z cegły, w układzie polskim. W portalu z XVI w. z prezbiterium do zakrystii umieszczono późnogotyckie drzwi dębowe z okuciami; podobne drzwi z zakrystii na zewnątrz. Wyposażenie kościoła głównie z XVII w. lub rokokowe. W jednym z ołtarzy bocznych znajduje się późnogotycki obraz na desce z początku XVI w. z przedstawieniem Vir Dolorum. Do wyposażenia kościoła należy również kielich gotycki z 1498 r.
Wzniesiona w 1829 r. klasycystyczna DZWONNICA jest murowana i otynkowana. Na osi dzwonnicy znajduje się BRAMA.
- Przydrożna kamienna figura św. Jana Nepomucena pochodzi z pierwszej połowy XIX w.

GOLINA
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Andrzeja został zbudowany w drugiej połowie XVII w. Jest to konstrukcja drewniana, zrębowa z zewnętrznymi ścianami, północną i południową, wzmocnionymi konstrukcją szkieletową i otynkowanymi. Wyposażenie kościoła pochodzi głównie z XVII i XVIII w. Z XVI w. jest późnogotycka rzeźba Chrystusa Frasobliwego.
Drewniana DZWONNICA o konstrukcji słupowej, oszalowana, pochodzi z 1750 r.
- Po pożarze, w 1945 r. zachowały się jedynie fundamenty DWORU wzniesionego zapewne w drugiej połowie XVIII w. Położona nieopodal dworu OFICYNA o konstrukcji szkieletowej, otynkowana, pochodzi również z drugiej połowy XVIII w.

GÓRA
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii zbudowano w latach 1817-30 na miejscu drewnianego z około 1740 r. Jest to kościół późnoklasycystyczny, murowany, otynkowany. Kościół posiada trójkondygnacjową wieżę zwieńczoną neobarokowym hełmem z 1928r. Do wyposażenia należy między innymi późnogotycki kielich z drugiej połowy XVI w.
- PARK KRAJOBRAZOWY z XIX wieku.

JARACZEW
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Marii Magdaleny, wzniesiony w 1843 r. przy wieży z 1774 r., jest budowlą późnoklasycystyczną, murowaną, otynkowaną. Obok XVII i XVIII-wiecznego wyposażenia w kościele znajdują się dwa późnogotyckie krucyfiksy z XVI w. i płasko rzeźbiona predella z tego czasu.
- PLEBANIA pochodzi z pierwszej połowy XIX w.

JAROCIN
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Marcina został gruntownie przebudowany i restaurowany w latach 1773-75. Odnowiony w 1838 i 1910 r. został w 1910 r. otoczony murem z bramą w typie barokowym oraz drewnianym krużgankiem. Budowla jest w zrębie późnogotycka, zbarokizowana w XVII i w końcu XVIII w., na zewnątrz ujednolicona w 1910 r.; murowana i otynkowana. Wyposażenie wnętrza pochodzi z lat 1775-87.
- Na cmentarzu kościelnym znajduje się kamienna, barokowa figura św. Wawrzyńca z 1744r.
- Ruiny gotyckiego KOŚCIOŁA p. w. św. Ducha pochodzą z 1516 r.
- W KOŚCIELE p. w. Chrystusa Króla wzniesionym w 1930 r. znajduje się obraz z przedstawie­niem Santa Conversazione szkoły północnowłoskiej z drugiej połowy XV w.
- RATUSZ zbudowany w latach 1799-1804 był przebudowywany w 1854 r. i 1907 r. Jest to budowla murowana, otynkowana, z podcieniami arkadowymi wokół parteru.
- Neorenesansowy PAŁAC, wzniesiony w latach 1836-50 według planów architekta Fryderyka Augusta Stülera, rozbudowywano w 1911 i po 1917 r. Wnętrza pałacu odbudowano po pożarze w 1945 r.
- Położony w południowo-wschodniej części parku krajobrazowego, nad stawem, otoczony fosą SKARBCZYK jest prawdopodobnie pozostałością skrzydła średniowiecznego zamku. Budowla murowana, otynkowana, z wieżą z 1894 r. przy ścianie północnej.

KOLNICZKI
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. Narodzenia Najświętszej Panny Marii zbudowano w latach 19448-51 wg. projektu Tadeusza Kowalczyka. Ze starego kościoła przeniesiono m.in. barokową chrzcielnicę, rzeźbę z przedstawieniem Pieta z 1667 r. i figurę św. Jana Nepomucena z XVIII w.
- Stary KOŚCIÓŁ wzniesiono w latach 1773-75. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej, oszalowana.
- PLEBANIA parterowa i częściowo podpiwniczona pochodzi z ok.1820 r.

KOTLIN
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Kazimierza zbudowano w 1858 r. Jest to kościół neogotycki, murowany. Wyposażenie rokokowe z XVIII w.
- Położony w starym ogrodzie DWÓR z drugiej połowy XVIII w. rozbudowano i częściowo przekształcono w drugiej połowie XIX w. Jest to budowla o konstrukcji szkieletowej wypełnionej gliną, otynkowana. Dwór jest parterowy z piętrowym ryzalitem zwieńczonym balustradą na osi fasady.

KRETKÓW
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. Matki Boskiej Pocieszenia został wzniesiony na przełomie XVIII i XIX w. Również wyposażenie kościoła pochodzi z XVIII i XIX w.

LGÓW
- KOŚCIÓŁ FILIALNY p. w. Najświętszej Panny Marii pochodzi z XVII w. Jest to drewniana konstrukcja zrębowa, oszalowana. Urządzenie wnętrza kościoła jest jednolite, późnorenesansowe, z pierwszej ćwierci XVII w. Do wyposażenia należy między innymi drewniane tabernakulum gotycko-renesansowe z 1500 r.

MAGNUSZEWICE
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Barbary wzniesiono w latach 1751-52. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej. Wyposażenie kościoła pochodzi z XVII i XVIII w.
Drewniana DZWONNICA z 1816 r. posiada konstrukcję słupową.

MIESZKÓW
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Wawrzyńca zbudowano w 1767 r. Jest to kościół późnobarokowy, murowany, otynkowany. Wieża w fasadzie zachodniej jest trójkondygnacjowa. Kościół posiada dwa boczne ołtarze rokokowe z XVIII w. oraz barokowy krucyfiks w nowym ołtarzu. Ambona i chrzcielnica z drugiej połowy XVIII w. dekorowane są rzeźbami atlantów.
- Murowany, otynkowany DWÓR z drugiej połowy XVIII w. W skład zabudowań gospodarczych z końca XVIII w. wchodzą stajnie i spichlerz.
- Dawny SZPITAL (obecnie dom mieszkalny) pochodzi z początku XIX w.

NOSKÓW
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Trójcy powstał w 1749 r. na miejscu poprzedniego z drugie połowy XVII w. Kościół był restaurowany w 1870 r.; w 1927 r. dobudowano zakrystię i włączono do kościoła kruchtę mieszczącą się w przyziemiu wieży. Jest to konstrukcja drewniana, zrębowa, wzmocniona lisicami. Wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII i XVIII w. Kościół posiada również gotycki krucyfiks oraz rzeźby Matki Boskiej Bolesnej i św. Jana z około 1420r.
DZWONNICA pochodzi z XVIII w.

NOWE MIASTO (nad Wartą)
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Trójcy zbudowano w drugiej połowie XVIII w. W 1614 r. kościół otrzymał późnorenesansową kaplicę Matki Boskiej. Budowlę odnawiano w 1853 i 1948 r. Jest to kościół gotycki, murowany z cegły, w układzie polskim z użyciem cegły glazurowanej na fasadzie. Wyposażenie wnętrza barokowe i rokokowe z XVII i XVIII w. W kościele znajdują się również renesansowe stalle z drugiej połowy XVI w.
- PLEBANIA o konstrukcji szkieletowej, otynkowana pochodzi z pierwszej połowy XIX w.

PANIENKA
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. Imienia Jezus powstał w 1787 r., a jego restauracja miała miejsce w XIX w. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej, oszalowana. Wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII i XVIII w. W kościele znajduje się obraz na desce Matki Boskiej z Dzieciątkiem z drugiej połowy XVI w.
- Klasycystyczna, murowana PLEBANIA powstała w początku XIX w.
- W nowszej murowanej przydrożnej kapliczce umieszczona jest ludowa rzeźba św. Wawrzyńca.

RADLIN
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Walentego wzniesiono w latach 1686-88. Budowlę restaurowano w 1783 r., 1837 r., 1948-50. Jest to kościół wczesnobarokowy, murowany i otynkowany. W czwartej ćwierci XVI w. kościół otrzymał kaplicę grobową z fundacji Andrzeja Opalińskiego, fundatora kościoła. Wyposażenie wnętrza pochodzi z XVI, XVII i XVIII w. W kościele znajduje się wczesnobarokowy nagrobek Andrzeja Opalińskiego z czarnego i czerwonego marmuru. W renesansowej kaplicy Opalińskich, znajduje się renesansowy, piętrowy nagrobek z końca XVI w. Andrzeja Opalińskiego i jego żony Katarzyny z Kościeleckich.
Drewniana DZWONNICA posiada konstrukcję słupową z gontowym dachem.
- Ruiny renesansowego ZAŁOŻENIA PAŁACOWEGO pochodzą zapewne z drugiej połowy XVI w.

RUSKO
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Wojciecha został zbudowany w 1834 r. na miejscu drewnianego; restaurowany w 1913 r. Jest to budowla z muru pruskiego, otynkowana. Od zachodu w korpus nawy wtopiona jest wieża o konstrukcji słupowej. Wyposażenie kościoła głównie barokowe i rokokowe.

SIEDLEMIN
- Murowany KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Mikołaja wzniesiono w 1847 r. oraz rozbudowano i przekształcono w latach 1927-28 według projektu Rogera Sławskiego. W kościele znajduje się między innymi obraz św. Rocha w srebrnej sukience barokowej z pierwszej połowy XVIII w. i późnogotycka rzeźba z przedstawieniem Piety z około 1530r.
- Położony w parku krajobrazowym klasycystyczny DWÓR wzniesiono około 1830 r. W nowszej, murowanej przydrożnej kapliczce znajduje się ludowa rzeźba św. Wawrzyńca.

SŁAWOSZEW
KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Zofii został zbudowany w drugiej połowie XVIII w. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej z wieżą na słup, oszalowana. W kościele znajdują się gotyckie figury św. Katarzyny i św. Doroty z początku XVI w.

ŚMIEŁÓW
- PAŁAC wraz z zabudowaniami gospodarczymi (spichlerz i stajnie) wzniesiono w 1797 r. według projektu Stanisława Zawadzkiego. Dekoracja malarska wewnątrz pałacu pochodzi z około 1800 r. i została wykonana przez Antoniego Franciszka Smuglewicza. Jest to budowla klasycystyczna, położona w obszernym PARKU KRAJOBRAZOWYM nad rzeczką Lutynią. Murowany pałac składa się z korpusu głównego i dwóch bocznych pawilonów połączonych z nim ćwierćkolistymi galeriami.

WITASZYCE
- Dawny KOŚCIÓŁ p. w. św. Trójcy (obecnie Dom Katolicki) wzniesiono w 1808 r. Jest to budowla klasycystyczna, murowana.
Drewniana DZWONNICA o konstrukcji słupowej, oszalowana pochodzi z pierwszej połowy XIX w.

WYSZKI
Położony na szkarpie, na lewym brzegu rzeczki Lutyni, DWÓR pochodzi z początku XIX w. Jest to dwór klasycystyczny, murowany, otynkowany. Budowla posiada od ogrodu piętrowy ryzalit i werandę z 1914 r.

ZALESIE
W przydrożnej, murowanej kapliczce znajduje się drewniana rzeźba św. biskupa Benona.

ŻERKÓW
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p. w. św. Stanisława został wzniesiony w latach 1717-18. Wnętrze odnawiano w pierwszej połowie XIX w., w 1898 r. i w 1954 r. Jest to kościół barokowy, murowany, otynkowany, otoczony murem z wnękami i z barokową bramą. Od północy do nawy głównej przylega renesansowa kaplica Matki Boskiej z około 1600 r. We wnętrzu bogata późnobarokowa dekoracja stiukowa z około 1718 r. W kopule oraz w absydzie kościoła znajdują się malowidła Adama Swacha z pierwszej ćwierci XVIII w. Wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII i XVIII w. W kaplicy znajdują się dwa wczesnobarokowe nagrobki z kieleckiego marmuru: Jana Roszkowskiego i Andrzeja Roszkowskiego.
Neogotycka, murowana DZWONNICA została wzniesiona w 1828r.
- Na cmentarzu murowana kaplica z 1708r, gruntownie odnowiona w XIX w.
- W PARKU KRAJOBRAZOWYM zachowała się murowana i otynkowana trójarkadowa brama wjazdowa z początku XVIII w. Do bramy wjazdowej przylega dom stróża z początku XIX w.
- Przy ulicy kościelnej znajduje się murowany i otynkowany budynek dawnej POCZTY z przełomu XVIII i XIX w.