ZABYTKI   POWIATU   JAROCI�SKIEGO

BRZOSTK�W
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Jana Chrzciciela zosta� wzniesiony w latach 1839-40 na miejscu drewnianego z 1660r. Po po�arze w 1913 r. ko�ci� by� restaurowany i cz�ciowo rekonstruowany przez architekta Jerzego Andrzejewskiego. Jest to budowla klasycystyczna, murowana i otynkowana. O�tarz g��wny i dwa o�tarze boczne, a tak�e ambona i chrzcielnica s� klasycystyczne, stiukowe. W o�tarzu bocznym znajduje si� obraz Matki Boskiej z Dzieci�tkiem w typie �nie�nej w sukience srebrnej z XVII w.
- P�noklasycystyczna, murowana PLEBANIA pochodzi z pierwszej po�owy XIX w. Jest to budowla parterowa, podpiwniczona.
- Klasycystyczny DW�R z pierwszej po�owy XIX w. jest budowl� murowan�, otynkowan�.
- SPICHLERZ z pierwszej po�owy XIX w. posiada okna o charakterze strzelnic.

D�BNO (nad Wart�)
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. Wniebowzi�cia Naj�wi�tszej Panny Marii zbudowany w latach 1444-47 by� gruntownie restaurowany w latach 1900-1910. Jest to ko�ci� gotycki, murowany z ceg�y, w uk�adzie polskim. W portalu z XVI w. z prezbiterium do zakrystii umieszczono p�nogotyckie drzwi d�bowe z okuciami; podobne drzwi z zakrystii na zewn�trz. Wyposa�enie ko�cio�a g��wnie z XVII w. lub rokokowe. W jednym z o�tarzy bocznych znajduje si� p�nogotycki obraz na desce z pocz�tku XVI w. z przedstawieniem Vir Dolorum. Do wyposa�enia ko�cio�a nale�y r�wnie� kielich gotycki z 1498 r.
Wzniesiona w 1829 r. klasycystyczna DZWONNICA jest murowana i otynkowana. Na osi dzwonnicy znajduje si� BRAMA.
- Przydro�na kamienna figura �w. Jana Nepomucena pochodzi z pierwszej po�owy XIX w.

GOLINA
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Andrzeja zosta� zbudowany w drugiej po�owie XVII w. Jest to konstrukcja drewniana, zr�bowa z zewn�trznymi �cianami, p�nocn� i po�udniow�, wzmocnionymi konstrukcj� szkieletow� i otynkowanymi. Wyposa�enie ko�cio�a pochodzi g��wnie z XVII i XVIII w. Z XVI w. jest p�nogotycka rze�ba Chrystusa Frasobliwego.
Drewniana DZWONNICA o konstrukcji s�upowej, oszalowana, pochodzi z 1750 r.
- Po po�arze, w 1945 r. zachowa�y si� jedynie fundamenty DWORU wzniesionego zapewne w drugiej po�owie XVIII w. Po�o�ona nieopodal dworu OFICYNA o konstrukcji szkieletowej, otynkowana, pochodzi r�wnie� z drugiej po�owy XVIII w.

G�RA
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. Wniebowzi�cia Naj�wi�tszej Panny Marii zbudowano w latach 1817-30 na miejscu drewnianego z oko�o 1740 r. Jest to ko�ci� p�noklasycystyczny, murowany, otynkowany. Ko�ci� posiada tr�jkondygnacjow� wie�� zwie�czon� neobarokowym he�mem z 1928r. Do wyposa�enia nale�y mi�dzy innymi p�nogotycki kielich z drugiej po�owy XVI w.
- PARK KRAJOBRAZOWY z XIX wieku.

JARACZEW
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Marii Magdaleny, wzniesiony w 1843 r. przy wie�y z 1774 r., jest budowl� p�noklasycystyczn�, murowan�, otynkowan�. Obok XVII i XVIII-wiecznego wyposa�enia w ko�ciele znajduj� si� dwa p�nogotyckie krucyfiksy z XVI w. i p�asko rze�biona predella z tego czasu.
- PLEBANIA pochodzi z pierwszej po�owy XIX w.

JAROCIN
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Marcina zosta� gruntownie przebudowany i restaurowany w latach 1773-75. Odnowiony w 1838 i 1910 r. zosta� w 1910 r. otoczony murem z bram� w typie barokowym oraz drewnianym kru�gankiem. Budowla jest w zr�bie p�nogotycka, zbarokizowana w XVII i w ko�cu XVIII w., na zewn�trz ujednolicona w 1910 r.; murowana i otynkowana. Wyposa�enie wn�trza pochodzi z lat 1775-87.
- Na cmentarzu ko�cielnym znajduje si� kamienna, barokowa figura �w. Wawrzy�ca z 1744r.
- Ruiny gotyckiego KO�CIO�A p. w. �w. Ducha pochodz� z 1516 r.
- W KO�CIELE p. w. Chrystusa Kr�la wzniesionym w 1930 r. znajduje si� obraz z przedstawie�niem Santa Conversazione szko�y p�nocnow�oskiej z drugiej po�owy XV w.
- RATUSZ zbudowany w latach 1799-1804 by� przebudowywany w 1854 r. i 1907 r. Jest to budowla murowana, otynkowana, z podcieniami arkadowymi wok� parteru.
- Neorenesansowy PA�AC, wzniesiony w latach 1836-50 wed�ug plan�w architekta Fryderyka Augusta St�lera, rozbudowywano w 1911 i po 1917 r. Wn�trza pa�acu odbudowano po po�arze w 1945 r.
- Po�o�ony w po�udniowo-wschodniej cz�ci parku krajobrazowego, nad stawem, otoczony fos� SKARBCZYK jest prawdopodobnie pozosta�o�ci� skrzyd�a �redniowiecznego zamku. Budowla murowana, otynkowana, z wie�� z 1894 r. przy �cianie p�nocnej.

KOLNICZKI
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. Narodzenia Naj�wi�tszej Panny Marii zbudowano w latach 19448-51 wg. projektu Tadeusza Kowalczyka. Ze starego ko�cio�a przeniesiono m.in. barokow� chrzcielnic�, rze�b� z przedstawieniem Pieta z 1667 r. i figur� �w. Jana Nepomucena z XVIII w.
- Stary KO�CIӣ wzniesiono w latach 1773-75. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zr�bowej, oszalowana.
- PLEBANIA parterowa i cz�ciowo podpiwniczona pochodzi z ok.1820 r.

KOTLIN
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Kazimierza zbudowano w 1858 r. Jest to ko�ci� neogotycki, murowany. Wyposa�enie rokokowe z XVIII w.
- Po�o�ony w starym ogrodzie DW�R z drugiej po�owy XVIII w. rozbudowano i cz�ciowo przekszta�cono w drugiej po�owie XIX w. Jest to budowla o konstrukcji szkieletowej wype�nionej glin�, otynkowana. Dw�r jest parterowy z pi�trowym ryzalitem zwie�czonym balustrad� na osi fasady.

KRETK�W
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. Matki Boskiej Pocieszenia zosta� wzniesiony na prze�omie XVIII i XIX w. R�wnie� wyposa�enie ko�cio�a pochodzi z XVIII i XIX w.

LG�W
- KO�CIӣ FILIALNY p. w. Naj�wi�tszej Panny Marii pochodzi z XVII w. Jest to drewniana konstrukcja zr�bowa, oszalowana. Urz�dzenie wn�trza ko�cio�a jest jednolite, p�norenesansowe, z pierwszej �wierci XVII w. Do wyposa�enia nale�y mi�dzy innymi drewniane tabernakulum gotycko-renesansowe z 1500 r.

MAGNUSZEWICE
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Barbary wzniesiono w latach 1751-52. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zr�bowej. Wyposa�enie ko�cio�a pochodzi z XVII i XVIII w.
Drewniana DZWONNICA z 1816 r. posiada konstrukcj� s�upow�.

MIESZK�W
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Wawrzy�ca zbudowano w 1767 r. Jest to ko�ci� p�nobarokowy, murowany, otynkowany. Wie�a w fasadzie zachodniej jest tr�jkondygnacjowa. Ko�ci� posiada dwa boczne o�tarze rokokowe z XVIII w. oraz barokowy krucyfiks w nowym o�tarzu. Ambona i chrzcielnica z drugiej po�owy XVIII w. dekorowane s� rze�bami atlant�w.
- Murowany, otynkowany DW�R z drugiej po�owy XVIII w. W sk�ad zabudowa� gospodarczych z ko�ca XVIII w. wchodz� stajnie i spichlerz.
- Dawny SZPITAL (obecnie dom mieszkalny) pochodzi z pocz�tku XIX w.

NOSK�W
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Tr�jcy powsta� w 1749 r. na miejscu poprzedniego z drugie po�owy XVII w. Ko�ci� by� restaurowany w 1870 r.; w 1927 r. dobudowano zakrysti� i w��czono do ko�cio�a krucht� mieszcz�c� si� w przyziemiu wie�y. Jest to konstrukcja drewniana, zr�bowa, wzmocniona lisicami. Wyposa�enie wn�trza pochodzi z XVII i XVIII w. Ko�ci� posiada r�wnie� gotycki krucyfiks oraz rze�by Matki Boskiej Bolesnej i �w. Jana z oko�o 1420r.
DZWONNICA pochodzi z XVIII w.

NOWE MIASTO (nad Wart�)
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Tr�jcy zbudowano w drugiej po�owie XVIII w. W 1614 r. ko�ci� otrzyma� p�norenesansow� kaplic� Matki Boskiej. Budowl� odnawiano w 1853 i 1948 r. Jest to ko�ci� gotycki, murowany z ceg�y, w uk�adzie polskim z u�yciem ceg�y glazurowanej na fasadzie. Wyposa�enie wn�trza barokowe i rokokowe z XVII i XVIII w. W ko�ciele znajduj� si� r�wnie� renesansowe stalle z drugiej po�owy XVI w.
- PLEBANIA o konstrukcji szkieletowej, otynkowana pochodzi z pierwszej po�owy XIX w.

PANIENKA
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. Imienia Jezus powsta� w 1787 r., a jego restauracja mia�a miejsce w XIX w. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zr�bowej, oszalowana. Wyposa�enie wn�trza pochodzi z XVII i XVIII w. W ko�ciele znajduje si� obraz na desce Matki Boskiej z Dzieci�tkiem z drugiej po�owy XVI w.
- Klasycystyczna, murowana PLEBANIA powsta�a w pocz�tku XIX w.
- W nowszej murowanej przydro�nej kapliczce umieszczona jest ludowa rze�ba �w. Wawrzy�ca.

RADLIN
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Walentego wzniesiono w latach 1686-88. Budowl� restaurowano w 1783 r., 1837 r., 1948-50. Jest to ko�ci� wczesnobarokowy, murowany i otynkowany. W czwartej �wierci XVI w. ko�ci� otrzyma� kaplic� grobow� z fundacji Andrzeja Opali�skiego, fundatora ko�cio�a. Wyposa�enie wn�trza pochodzi z XVI, XVII i XVIII w. W ko�ciele znajduje si� wczesnobarokowy nagrobek Andrzeja Opali�skiego z czarnego i czerwonego marmuru. W renesansowej kaplicy Opali�skich, znajduje si� renesansowy, pi�trowy nagrobek z ko�ca XVI w. Andrzeja Opali�skiego i jego �ony Katarzyny z Ko�cieleckich.
Drewniana DZWONNICA posiada konstrukcj� s�upow� z gontowym dachem.
- Ruiny renesansowego ZA�O�ENIA PA�ACOWEGO pochodz� zapewne z drugiej po�owy XVI w.

RUSKO
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Wojciecha zosta� zbudowany w 1834 r. na miejscu drewnianego; restaurowany w 1913 r. Jest to budowla z muru pruskiego, otynkowana. Od zachodu w korpus nawy wtopiona jest wie�a o konstrukcji s�upowej. Wyposa�enie ko�cio�a g��wnie barokowe i rokokowe.

SIEDLEMIN
- Murowany KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Miko�aja wzniesiono w 1847 r. oraz rozbudowano i przekszta�cono w latach 1927-28 wed�ug projektu Rogera S�awskiego. W ko�ciele znajduje si� mi�dzy innymi obraz �w. Rocha w srebrnej sukience barokowej z pierwszej po�owy XVIII w. i p�nogotycka rze�ba z przedstawieniem Piety z oko�o 1530r.
- Po�o�ony w parku krajobrazowym klasycystyczny DW�R wzniesiono oko�o 1830 r. W nowszej, murowanej przydro�nej kapliczce znajduje si� ludowa rze�ba �w. Wawrzy�ca.

S�AWOSZEW
KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Zofii zosta� zbudowany w drugiej po�owie XVIII w. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zr�bowej z wie�� na s�up, oszalowana. W ko�ciele znajduj� si� gotyckie figury �w. Katarzyny i �w. Doroty z pocz�tku XVI w.

�MIE��W
- PA�AC wraz z zabudowaniami gospodarczymi (spichlerz i stajnie) wzniesiono w 1797 r. wed�ug projektu Stanis�awa Zawadzkiego. Dekoracja malarska wewn�trz pa�acu pochodzi z oko�o 1800 r. i zosta�a wykonana przez Antoniego Franciszka Smuglewicza. Jest to budowla klasycystyczna, po�o�ona w obszernym PARKU KRAJOBRAZOWYM nad rzeczk� Lutyni�. Murowany pa�ac sk�ada si� z korpusu g��wnego i dw�ch bocznych pawilon�w po��czonych z nim �wier�kolistymi galeriami.

WITASZYCE
- Dawny KO�CIӣ p. w. �w. Tr�jcy (obecnie Dom Katolicki) wzniesiono w 1808 r. Jest to budowla klasycystyczna, murowana.
Drewniana DZWONNICA o konstrukcji s�upowej, oszalowana pochodzi z pierwszej po�owy XIX w.

WYSZKI
Po�o�ony na szkarpie, na lewym brzegu rzeczki Lutyni, DW�R pochodzi z pocz�tku XIX w. Jest to dw�r klasycystyczny, murowany, otynkowany. Budowla posiada od ogrodu pi�trowy ryzalit i werand� z 1914 r.

ZALESIE
W przydro�nej, murowanej kapliczce znajduje si� drewniana rze�ba �w. biskupa Benona.

�ERK�W
- KO�CIӣ PARAFIALNY p. w. �w. Stanis�awa zosta� wzniesiony w latach 1717-18. Wn�trze odnawiano w pierwszej po�owie XIX w., w 1898 r. i w 1954 r. Jest to ko�ci� barokowy, murowany, otynkowany, otoczony murem z wn�kami i z barokow� bram�. Od p�nocy do nawy g��wnej przylega renesansowa kaplica Matki Boskiej z oko�o 1600 r. We wn�trzu bogata p�nobarokowa dekoracja stiukowa z oko�o 1718 r. W kopule oraz w absydzie ko�cio�a znajduj� si� malowid�a Adama Swacha z pierwszej �wierci XVIII w. Wyposa�enie wn�trza pochodzi z XVII i XVIII w. W kaplicy znajduj� si� dwa wczesnobarokowe nagrobki z kieleckiego marmuru: Jana Roszkowskiego i Andrzeja Roszkowskiego.
Neogotycka, murowana DZWONNICA zosta�a wzniesiona w 1828r.
- Na cmentarzu murowana kaplica z 1708r, gruntownie odnowiona w XIX w.
- W PARKU KRAJOBRAZOWYM zachowa�a si� murowana i otynkowana tr�jarkadowa brama wjazdowa z pocz�tku XVIII w. Do bramy wjazdowej przylega dom str�a z pocz�tku XIX w.
- Przy ulicy ko�cielnej znajduje si� murowany i otynkowany budynek dawnej POCZTY z prze�omu XVIII i XIX w.