MUZEUM WSI KIELECKIEJ W KIELCACH
ul. Jana Pawa II nr 6, 25-025 Kielce
tel. (0-41) 344-92-97, 344-50-06, fax 344-50-08

Siedzib Muzeum Wsi Kieleckiej jest Dworek Laszczykw w Kielcach, pooony przy ulicy Jana Pawa nr 6. Mieszcz si w nim biura Muzeum oraz sale wystawowe, w ktrych urzdzane s wystawy czasowe. Dworek lecy w obrbie Wzgrza Zamkowego wybudowa w 1788 roku Jakub Jaworski - starosta kielecki, na placu wydzierawionym od ksidza dziekana Jerzego Dobrzyskiego. Budynek naley do nielicznych, dobrze zachowanych na Kielecczynie przykadw architektury dworskiej typu miejskiego. Dworek drewniany, z centralnie umiejscowionym trzonem kominowym, w tylnej czci murowany, nakryty czterospadowym, gontowym dachem amanym. Dziak na ktrej stoi obiekt odgradza od ulicy zabytkowe drewniane ogrodzenie, zwieczone gontowym daszkiem. Nazwa dworu pochodzi od rodziny Laszczykw, w ktrej posiadaniu obiekt znajdowa si w latach 1911-73.
Muzeum Wsi Kieleckiej w Kielcach powstao w 1977 roku, jako instytucja powoana do ochrony tradycyjnego budownictwa ludowego i kultury materialnej dawnej wsi. W 1997 roku obchodzilimy uroczycie 20 rocznic powstania. Merytoryczne i organizacyjne zaoenia skansenu w Tokarni opracowa wybitny znawca tradycyjnej kultury ludowej prof. dr hab. Roman Reinfuss z Uniwersytetu Jagielloskiego. Teren Parku Etnograficznego w Tokarni (o powierzchni 65 ha) podzielono na sze sektorw, gromadzcych najcenniejsze z zachowanych obiektw zabytkowego budownictwa wiejskiego, maomiasteczkowego i dworskiego. S to sektory budownictwa:
- terenw wyynnych,
- nadwilaskiego,
- terenw lessowych,
- maomiasteczkowego,
- dworskiego.

Dziaalno penetracyjna i naukowo-badawcza MWK obejmuje szeroko rozumian Kielecczyzn, Gry witokrzyskie, cz Wyyny Krakowsko-Czstochowskiej, Nieck Nidziask, Wyyn Sandomiersk. Ekspozycje stae udostpniane na terenie skansenu, prezentuj dawne budownictwo gospodarcze oraz mieszkalne. Dla przeniesionych na teren skansenu obiektw sporzdza si (oparte na badaniach archiwalnych oraz terenowych) scenariusze, bdce podstaw do odtwarzania dziewitnastowiecznych wntrz mieszkalnych, (wiejskich i maomiasteczkowych) warsztatw rzemielniczych itp. Zwiedzajcy oprcz dawnej architektury drewnianej maj okazj zapozna si ze zdobnictwem wntrz, tradycyjnymi wiejskimi rzemiosami oraz zajciami poza rolniczymi ludnoci wiejskiej. Wszystko to w ramach staej ekspozycji na terenie skansenu. W prawie w kadej z chaup, prezentuje si inne rzemioso charakterystyczne dla przebadanych wsi czy regionw. Odtwarzaniu podlegaj rwnie ksztaty zagrd, ogrodzenia, elementy ukadu przestrzennego wsi, tradycyjne formy zieleni i maa architektura.
W obiektach mona obejrze warsztaty rzemielnicze: szewca, plecionkarza, krawcowej, gonciarza, stolarza, wntrze chaupy zielarki wiejskiej, maomiasteczkowej apteki z przeomu wiekw, sklepiku a take dworu z II poowy XIX w. Oddzieln zagrod zajmuje unikatowa w Polsce ekspozycja rzeb Jana Bernasiewicza z Jaworzni. Obecnie wzniesiono w skansenie 28 (z planowanych 80) zabytkw budownictwa drewnianego, plus trzy obiekty maej architektury.

Spord staych wystaw wntrz prezentowanych w skansenie naley wymieni:
- ekspozycj pt. "Apteka w XIX-wiecznym miasteczku", rekonstrukcj wyposaenia wntrz sklepiku (lata 30-te XX w.) i pracowni krawieckiej (lata 30-te) w organistwce z Bielin;
- wntrza mieszkalne i warsztat pracy szewca maomiasteczkowego (w chaupie z Daleszyc);
- najbogatsz w Polsce kolekcj rzeb Jana Bernasiewicza z Jaworzni na wystawie "Ocali od zapomnienia. Jan Bernasiewicz twrca Ogrodu Rzeb" (w zagrodzie z Bukowskiej Woli);
- wntrza redniozamonego dworu szlacheckiego z II po. XIX w. (we dworze z Suchedniowa);
- chopskie wntrza mieszkalne z regionu witokrzyskiego z warsztatami rzemielnikw wiejskich, warsztat plecionkarza (w chaupie z Sukowa), warsztat wytwrcy gontw (w chaupie z Bielin);
- wntrze chaty zielarki (w chaupie z Bronkowic);
- wociaskie wntrze mieszkalne z terenu Wyyny Krakowsko - Czstochowskiej (chaupa ze lzan), w chaupie z Rokitna odtworzono warsztat wiejskiego stolarza;
- wntrza: wiatraka z Grzmucina (myn wietrzny typu paltrak), studni gromadzkiej na kierat konny z Gr Piczowskich;
- wntrza ubogo wyposaonych chaup z Wyyny Sandomierskiej - chaupa z Chrobrza i witnik (chata tkacza);
- zabytkowa kunia z Radoski z warsztatem pracy wiejskiego kowala.


Poza wyej wymienionymi staymi wystawami, Muzeum Wsi Kieleckiej posiada wyposaon i udostpnion do zwiedzania "Zagrod Czernikiewiczw", zachowan "in situ" w Bodzentynie (ul. 3 Maja 13), a take osiemnastowieczny Dwr Laszczykw w Kielcach ul. Jana Pawa II nr 6, gdzie prezentuje si tematyczne ekspozycje zmienne. Opiek Muzeum objto take punkty etnograficzne "in situ" w Kakoninie (chaupa) i Szwarszowicach (wiatrak).

W roku 1999 Muzeum Wsi Kieleckiej przejo opiek nad "Pomnikiem Mauzoleum w Michniowie" upamitniajcym mczestwo mieszkacw Michniowa oraz ponad 817 polskich wsi, spacyfikowanych przez hitlerowcw w czasie II wojny wiatowej. W budynku Domu Pamici Narodowej mona zwiedza sta ekspozycj pt. "Gdy pony Niebo i Ziemia" przygotowan przez pracownikw Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie. Wystawa prezentuje dokumenty, fotografie i fakty zwizane ze synn Pacyfikacj Michniowsk (12 lipca 1943 r.), w ktrej mczesk mier - przez rozstrzelanie bdz spalenie ywcem - ponioso dwustu trzech mieszkacw Michniowa. Warstw faktograficzn ekspozycji wzbogacono informacjami i faktami na temat zbrodni Wehrmachtu i SS popenionymi na terenie Polski w latach 1939-45. Od 13 lipca 2000 r. otwarto w Michniowie wystaw czasow pt. "Bataliony Chopskie w 60 rocznic ich powstania", przygotowan ze zbiorw Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie.
Rokrocznie Muzeum Wsi Kieleckiej w Kielcach organizuje trzy due, cykliczne imprezy folklorystyczne na terenie skansenu: w pierwsz niedziel czerwca "Wytopki Oowiu" oraz we wrzeniu "Doynki" i imprez zamykajc sezon turystyczny pn. "Niedziela w Skansenie".

KOLEKCJE WIODCE.
Muzeum Wsi Kieleckiej, gromadzi eksponaty z szeroko rozumianego zakresu kultury materialnej dziewitnastowiecznej wsi, maego miasteczka i dworu. Zbierane s narzdzia i kompletne warsztaty rzemielnicze, meble, ceramika, zabytkowe rodki transportu, narzdzia i maszyny rolnicze (zarwno tradycyjne, jak i produkcji fabrycznej), sztuka ludowa, plastyka obrzdowa, tkaniny i stroje ludowe, wyroby tradycyjnego rzemiosa wiejskiego itp. Wikszo eksponatw gromadzona jest pod ktem wyposaenia zabytkowych obiektw przenoszonych na teren skansenu. Charakter kolekcji w miar zwartej nosz w naszych zbiorach.
Najwiksza w Polsce, kolekcja rzeb Jana Bernasiewicza, znanego w caym kraju rzebiarza ludowego z Jaworzni-Gniewce. Kolekcja liczy okoo 400 eksponatw, z czego cz w trakcie katalogowania. Oprcz tego w posiadaniu MWK znajduje si pokany zbir pism i tekstw pozostawionych po sobie przez Jana Barnasiewicza.
II Kolekcja obrazw religijnych - obejmuje oleodruki, obrazy na ptnie, papierze, szkle (stosunkowo nieliczne), obrazy gipsaturowe z warsztatw dziewitnastowiecznych. Tematyka maryjna, chrystologiczna i dotyczca kultu witych. W kolekcji znajduje si ponadto 30 prac Marianny Winios - najwybitniejszej malarki ludowej regionu witokrzyskiego i obrazy Tadeusza aka.

DZIAALNO OWIATOWA
Oferta owiatowa Muzeum Wsi Kieleckiej obejmuje kolekcje muzealne zwizane z tematyk wystaw czasowych prezentowanych w Dworku Leszczykw i na terenie Parku Etnograficznego w Tokarni. Tematyka obejmuje gwnie rzemiosa ludowe oraz kultur materialn wsi kieleckiej i witokrzyskiej. W ramach dziaalnoci owiatowej pracownicy muzeum odzielaj konsultacji zespoom folklorystycznym, prowadz szkolenia dla przewodnikw PTTK, a take bior udzia w pracach jury przegldw zespow folklorystycznych i obrzdowych, konkursw sztuki ludowej itp.

DYREKCJA I KURATORZY DZIAW
Dyrektorem Muzeum Wsi Kieleckiej w Kielcach jest od pocztku istnienia MWK, mgr Andrzej Szura (etnograf), muzeum posiada kierownikw dziaw:
- Park Etnograficzny w Tokarni - starszy mistrz budowlany Wojciech Marynia (technik budowlany)
- Dzia Kultury Materialnej - Zdzisaw Toporek (etnograf).

DZIAALNO NAUKOWA
W ramach statutowej dziaalnoci muzeum, prowadzone s badania naukowe nad tradycyjnym budownictwem drewnianym regionu witokrzyskiego i kieleckiego. Obejmuj one dokumentacje, inwentaryzacje i opracowania na temat najcenniejszych obiektw architektury wiejskiej, maomiasteczkowej i dworskiej. Na podstawie bada terenowych sporzdzone s scenariusze wntrz zabytkowych obiektw przenoszonych do skansenu. Oprcz tego pracownicy merytoryczni MWK prowadz badania na temat:
- budownictwa kamiennego na kielecczynie (mgr Magorzata Imioek),
- ludowej wiedzy o drzewach (mgr in. Grayna Czerwiska),
- zioolecznictwa i etnomedycyny (mgr Elbieta Szot-Radziszewska),
- kapliczek i zabytkw maej architektury na Ponidziu (mgr Jarosaw Leszczyski),
- czapnictwo i kapelusznictwo (Zdzisaw Toporek),

LISTA DOSTPNYCH PUBLIKACJI I KATALOGW:
- A. Szura, Park Etnograficzny w Tokarni, Kielce 1985 (przewodnik po skansenie).
- Park Etnograficzny w Tokarni - informator o skansenie.
- Folk Park in Tokarnia. Etnographischen Park - obcojzyczna wersja przewodnika po skansenie.
- T. Dzikowski, Park Etnograficzny w Tokarni. Informator turystyczny, Kielce 1999.
- E. Traczyski, Wyposaenie budynkw mieszkalnych i gospodarczych w regionie witokrzyskim w drugiej poowie XIX i w XX wieku, Kielce 1986.
- M. Barnasiewicz, Wiersze z Jaworzni, Kielce 1995. Wybr wierszy Elbieta Szot-Radziszewska.
- J. T. Leszczski, Orodek murarski w Olenicy, Kielce 1988.
- A. Szura, Perspektywy, Kielce 1997.
- B. Szurowa, Zmiany ukadu przestrzennego wsi kieleckiej od XIII do poowy XX wieku, Kielce 1998.
- B. Szurowa, Przemiany osadnictwa wiejskiego na Kielecczynie w dobie przeduwaszczeniowej. Zmiany ukadu przestrzennego wsi, Kielce 1995.
- J. Piwek, Budownictwo folwarczne na Kielecczynie, Kielce 1989.
- B. Szurowa, Katalog dokumentacji etnograficznych 1970-84, Kielce 1986.
- M. Imioek, Spichlerz dworski ze Zotej Piczowskiej, Kielce 1997.
- M. Imioek, Zagroda Czernikiewiczw w Bodzentynie, Kielce 1997.
- Foldery z wystaw czasowych organizowanych w Muzeum Wsi Kieleckiej,
- Muzeum Wsi Kieleckiej. Wytopki Oowiu - folder o cyklicznej imprezie folklorystycznej odbywajcej si na terenie Parku Etnograficznego w Tokarni.
- Michniw Pomnik Malzoleum - folder powicony Pacyfikacji Michniowskiej.
- E. Szot-Radziszewska, Robi garcarz garce. Ceramika ludowa Kielecczyzny folder do wystawy. Sierpie-padziernik 1995.
- M. Imioek, Czarna Robota. Tradycyjne kowalstwo ludowe na Kielecczyniefolder do wystawy. Maj-sierpie 1996.
- E. Szot-Radziszewska, Ocali od zapomnienia. Jan Barnasiewicz twrca ogrodu rzeb, Kielce 1991 - folder powicony wystawie staej eksponowanej w skansenie w zagrodzie z Bukowskiej Woli.
- E. Szot-Radziszewska, Leszek Gawlik, Patroni ludzkiego losu. wici w ikonografii i sztuce ludowej - informator do wystawy. 9 czerwca-15 wrzenia 1998.
- M. Imioek, Zdobnictwo i elementy biuterii w stroju ludowym wybranych regionw Polski poudniowej i wschodniej - folder do wystawy.
- M. Imioek, Wszystko co si tucze - folder do wystawy. Kwiecie-lipiec 1995.
- M. Imioek Kolorowy wiat dbr doczesnych. rodki i formy reklamy na ziemiach polskich w pierwszej poowie XX wieku - informator do wystawy. Padziernik 98-stycze 99.


MUZEUM WSI KIELECKIEJ w Kielcach
ul. Jana Pawa II nr 6, 25 - 025 Kielce
tel. (0-41) 344-92-97 (centrala), 344-50-06, fax 344-50-08

Muzeum czynne:
od poniedziaku do pitku w godzinach od 10.00 do 15.00
Ceny biletw: normalny 2 z, ulgowy 1 z

PARK ETNOGRAFICZNY w Tokarni
Tokarnia 303, 26-060 Chciny
tel. (0-41) 315-41-71, mobile 090 383089

Zwiedzanie Parku Etnograficznego w Tokarni odbywa si bez uprzedniej rezerwacji, od wtorku do niedzieli w godzinach od 10.00 do 17.00, (wstp do godziny 16.00).
Ceny biletw: normalnych 7 z, ulgowych 3 z. Opata za fotografowanie 2 z, za filmowanie wideo 5 z.

ZAGRODA CZERNIKIEWICZW
Klucz i bilety u pani Kazimiery Paysiewicz ul. Opatowska nr 9.

Zwiedzanie codziennie (z wyjtkiem poniedziakw i wit) w godzinach od 10.00 do 15.00 (w miesicach zimowych od 9.00 do 15.00)
Ceny biletw: normalny 2 z, ulgowy 1 z

POMNIK MAUZOLEUM w Michniowie
Czynne codziennie w godzinach od 10.00 do 17.00,
ceny biletw: normalny 1 z, ulgowy 0,50 z

Z A P R A S Z A M Y !