MUZEUM PӣNOCNO-MAZOWIECKIE W OMY
ul. Krzywe Koo 1, 18-400 oma
tel. (0-86) 216-51-92

Pocztki Muzeum w omy sigaj roku 1927 kiedy to zostao zaoone przez Adama Chtnika Muzeum Kurpiowskie, a pniej (od 1933 r.) dziaajca obok Muzeum Stacja Bada Naukowych Dorzecza rodkowej Narwii. W czasie wojny Stacja bya placwk akcji podziemnej w Warszawie i w kilku miejscowociach pod Warszaw. Po wojnie zostaa przeniesiona do Nowogrodu. Adam Chtnik jako kierownik Stacji ju w 1945 roku prowadzi badania z etnografii i kultury ludowej, ktry kontynuowa w 1946 roku w omy. Wynaj tu lokal, w ktrym urzdzi bibliotek, gromadzi resztki po Stacji itp. W 1946 roku pocztkowo w ramach Instytutu Plnocno-Mazowieckiego, a po jego rozwizaniu w 1947 roku - Oddziau Towarzystwa Naukowego Pockiego. Kierownictwo obj Adam Chtnik. Przez cay czas gromadzono resztki po przedwojennych placwkach i inne eksponaty z zakresu przyrody, historii, etnografii i sztuki ludowej. Muzeum otrzymao lokal przy al. Legionw 18, w ktrym miecio si do 1957 roku. Muzeum wymagao coraz wikszej powierzchni ekspozycyjnej i magazynowej. W 1956 roku w listopadzie Muzeum przenioso si na trzecie pitro budynku przy ul. Sadowej 4. W tym samym roku rozpocza si rwnie, planowana od wielu lat, odbudowa Skansenu w Nowogrodzie.
W lipcu 1957 roku muzeum przeszo pod nadzr Muzeum Okrgowego w Biaymstoku. W 1975 roku placwka zostaa przeksztacona na Muzeum Okrgowe. We wrzeniu 1978 roku otwarto now siedzib Muzeum przy ul. Krzywe Koo 3. W 1996 roku Muzeum rozpoczo przyznawanie wasnej nagrody "Bursztynowego Kierca". Jest to miniatura tradycyjnego elementu zdobniczego chaty kurpiowskiej, zrobiona z bursztynu, szyszek sosnowych i somy. Honoruje ona szczeglne zasugi dla muzeum, wkad w jego rozwj i popularyzacj.
W 1997 roku galeri Sztuki Wspczesnej przeniesiono do nowej siedziby przy ul. Dugiej 13. W 1998 roku muzeum obchodzio swoje pidziesiolecie, w cigu tego p wieku zorganizowao 368 wystaw czasowych, ktre wraz z wystawami staymi obejrzao ponad 700 tys. widzw.
Muzeum posiada ponad 17 tys. eksponatw, ktre pokazywane s na wystawach czasowych, poniewa z braku odpowiednich pomieszcze prezentowana jest tylko jedna wystawa staa - bursztynu. Muzeum eksponuje rwnie zbiory i wystawy innych placwek i osb prywatnych.

DZIA ETNOGRAFICZNY

Wrd pierwszych, eksponatw "zaoycielskich" znalazo si kilkanacie dziewitnastowiecznych narzdzi i wyrobw kowalskich, ktre pozostay ze zniszczonego w czasie II wojny wiatowej Muzeum Kurpiowskiego w Nowogrodzie. Adam Chtnik szybko gromadzi eksponaty dziki znajomoci terenu i posiadaniu licznych kontaktw osobistych z mieszkacami regionu, przede wszystkim z twrcami ludowymi. Pocztkowo wikszo zbiorw stanowiy wyroby z zakresu rzemiosa i sztuki ludowej, stopniowo poszerzane o przedmioty i narzdzia uytkowe, ktre byy zbierane z myl o odbudowie Skansenu w Nowogrodzie. W drugiej poowie lat szedziesitych podzielono eksponaty midzy dzia etnograficzny Muzeum w omy i Skansen w Nowogrodzie. Na miejscu pozostay gwnie wyroby ze sztuki ludowej i rzemiosa. Do Nowogrodu powdroway eksponaty z zakresu kultury materialnej, a wic podstawowych i dodatkowych zaj ludnoci, wyposaenia wntrz oraz niewielka cz zabytkw sztuki ludowej potrzebna do pokazania, w miar wiernie, ycia na wsi kurpiowskiej.
Obok zabytkw z Kurpiowskiej Puszczy Zielonej oraz Kurpiowskiej Puszczy Biaej (gwnie strj i garncarstwo) gromadzone s eksponaty z terenw zamieszkaych przez drobn szlacht mazowieck. Tereny te cign si szerokim pasem na wschd i poudnie od Puszczy Zielonej. Poza tym dzia prowadzi badania penetracyjne na obszarze pnocnej potowy naszego wojewdztwa. Historycznie ujmujc jest to najdalsza, pnocno-wschodnia cz Mazowsza. Wyniki tych bada zachowywane s w fotograficzno-opisowym archiwum dziau.
Najcenniejsz kolekcj jest zbir ludowych witkw drewnianych datowanych gwnie na XIX w. i pocz. XX w. Ozdob kolekcji jest w. Wawrzyniec - rzeba pochodzca prawdopodobnie z XVII, z nieistniejcej obecnie kapliczki w Starej omy, ktra zostaa postawiona na miejscu redniowiecznego kocioa, pod wezwaniem wanie w. Wawrzyca. Znaczc kolekcj tworz wycinanki z Kurpiowskiej Puszczy Zielonej. W 1994 roku Muzeum otrzymao ponad trzysta sztuk wycinanek pochodzcych ze zbiorw Adama Chtnika.
Od Pani Leonii Grskiej z omy otrzymalimy w darze, w 1973 roku album z kolekcj prbek koronek klockowych, ktra liczy ponad 300 wzorw wykonanych w okresie 1880-1914 roku. Koronki wykonane klockami zdobiy stroje miejskich elegantek. W zbiorach posiadamy take cae serwety wykonane szydekiem oraz przykady wspaniaych koronek zdobicych fartuchy i rne obrusy.
Na szczegln uwag zasuguje kolekcja ubiorw ludowych, wrd ktrej wyrnia si strj z Kurpiowskiej Puszczy Zielonej reprezentujcy wszystkie zmiany jakie zachodziy, przede wszystkim w ubiorach kobiecych, od koca XIX do obecnych czasw. Warto rwnie wspomnie o duym zestawie tkanin gwnie dekoracyjnych.
Szeroko reprezentowane jest w zbiorach rzemioso i zajcia pozarolnicze, gwnie garncarstwo, kowalstwo i plecionkarstwo. Wrd kowalskich niewielk ilo stanowi przedmioty zdobione: okucia budowlane i do pojazdw. Znaczna cz to okucia do narzdzi rolniczych, narzdzia kowalskie i do obrbki drewna. Wrd zbiorw garncarskich i plecionkarskich przewaaj naczynia suce do przenoszenia, gromadzenia i przechowywania produktw spoywczych, a take spoywania posikw.

DZIA BURSZTYNU

Dzia Bursztynu istnia w omyskim Muzeum od czasu jego powstania. Gromadzi eksponaty dotyczce bursztynu z terenu dorzecza Narwi rodkowej, std w skrcie mwimy dzisiaj o zbiorach bursztynu kurpiowskiego. Pocztek zbioru stanowiy eksponaty bdce depozytem Stacji Bada Naukowych Dorzecza rodkowej Narwi w Nowogrodzie oraz prywatne depozyty Adama Chtnika, przekazane w pniejszym okresie przez Jadwig Chtnikow na wasno Muzeum.
Pierwsza wystawa bursztynu w omy - a naley zaznaczy, e bya to pierwsza wystawa bursztynu w Polsce - miaa miejsce w pomieszczeniu Muzeum przy al. Legionw, w 1950 roku. Sta wystaw bursztynu utworzono w 1958 roku, ju w nowym lokalu Muzeum przy ul. Sadowej.
Od pocztku maja 1978 roku wystawa staa przestaa istnie: wszystkie prawie eksponaty zostay skradzione, a sprzt zniszczony. Po odzyskaniu eksponatw, mimo, e cz z nich ulega zniszczeniu, wznowienie wystawy w prawie niezmienionym ukadzie odbyto si w 1980 roku ju w nowej siedzibie Muzeum przy ul. Krzywe Koo. Aktualnie zgromadzonych jest ponad tysic eksponatw, a ich podzia wg katalogu rzeczowego przedstawia si nastpujco:
1. Surowiec, ziemie bursztynonone
2. Gatunki bursztynu
3. Wyroby z bursztynu
4. Warsztaty, narzdzia, naczynia, meble
5. Pwyroby, odpady
6. Mapy
7. Rysunki, ilustracje, teksty objaniajce
8. ywice, kora, pnie sosnowe
9. Inne (w tym wyroby z materiaw przypominajcych bursztyn)
10. Bursztyn i wyroby bursztynowe spoza terenu Puszczy Kurpiowskiej (Litwa, Pomorze, Mazury)
Zbir bursztynu, nieliczny w stosunku do eksponatw innych dziaw Muzeum, to unikalny, najwikszy zbir regionalny w Polsce, bogato dokumentujcy fragment oglnych dziejw bursztyniarstwa. Jest oceniany bardzo pozytywnie w rodowiskach muzealnych. Niestety, z powodu staego braku rodkw finansowych, nie moe by naleycie przedstawiony i eksponowany, pozostaje wci zbiorem mao znanym.

ARCHEOLOGICZNY I NUMIZMATYCZNY

Powstanie dziaw w duej mierze zwizane jest ze zbierack pasj Adama Chtnika, ktry ju od okoo 1911 roku penetrowa tereny w okolicach Nowogrodu w poszukiwaniu zabytkw archeologicznych. Zgromadzi je pniej w utworzonej przez siebie Stacji Naukowo-Badawczej. Tam rwnie znalazy schronienie lune znaleziska monet. Po II wojnie wiatowej ocalae eksponaty trafiy do Muzeum w omy i Nowogrodzie (m.in. elazne topory i groty). Znaleziska Adama Chtnika i materiay z bada wykopaliskowych stay si podstaw do powoania dziau archeologicznego. Zbiory archeologiczne powikszane s systematycznie.
Zbiory archeologiczne dokumentuj przeszo wojewdztwa omyskiego od schykowego paleolitu po pne redniowiecze. Zabytki z epoki kamiennej pochodz ze znalezisk przypadkowych. Pnopaleolityczny grot krzemienny z Mtwicy, mezolityczne narzdzia z Grdw Woniecko, liczne neolityczne siekierki i toporki zostay ofiarowane nam przez znalazcw. Ratownicze badania wykopaliskowe w Otarzach Goaczach, Rybakach i ebrach Wielkich dostarczyy materiaw kultury uyckiej z epoki brzu. Efektowne zabytki datowane na okres pnolateski i wpyww rzymskich pochodz z cmentarzysk ciaopalnych z Miastkowa, Grdka, Mtwicy; wczesnoredniowieczne - z grodzisk w Starej omy, Truszkach Zalesiu, Maym Pocku.
Badania w Nowogrodzie pozwoliy pozna zaoenia przestrzenne redniowiecznego miasta. Na obecnym Placu Ziemowita odkryto czciowo zachowane kamienne fundamenty zamku, pozostaoci gotyckiego ratusza i zarys nowogrodzkiej wityni. Wrd ruchomych zabytkw na uwag zasuguj: mosina patena, szklany kielich tzw. flet oraz brzowa ozdoba z wyobraeniem jedca na koniu. Unikalnym zabytkiem z okolic Nowogrodu jest przypadkowo znaleziona wczesnoneolityczna zawieszka kociana z wyrytymi sylwetkami jelenia i ani.
W zbiorach dominuj przedmioty codziennego uytku - narzdzia i ceramiki, rwnie uywane okazjonalnie jak bro czy ozdoby. Szczeglnym rodzajem s przedmioty luksusowe, napywajce na nasze tereny ju od pocztkw nowej ery. W okresie wpyww rzymskich byy to szklane paciorki i brzowe zapinki pochodzce z naddunajskich prowincji Imperium odkryte w Grdku oraz srebrne denary z Morgownik. W okresie wczesnego redniowiecza importy stay si liczniejsze. Z grodziska w Starej omy pochodz: srebrna zawieszka brakteatowa z Gotlandii, elazna misa ze lska, fragment misy romaskiej z Europy Zach., zawieszka z Jawiey, przliki z rowego upku z Owrucza na Woyniu; z grodziska w Maym Pocku - bizantyjskie paciorki szklane; z cmentarzyska w Kokoszkach - bogato ornamentowana brzowa bransoleta z Litwy. Wrd importw wyjtkowym znaleziskiem jest skarb wczesnoredniowiecznych srebrnych ozdb i monet przypadkowo odkryty w Grze Strkowej, skadajcy si z dwu zausznic, czterech paciorw i 29 dirhemw arabskich. Wyjtkowej urody ozdoby cz wysoki poziom techniczny z walorami artystycznymi. Paciory pochodz z Kijowszczyzny, zausznice s importem z bizantyjsko - orientalnego krgu kulturowego. Ze wzgldu na warunki lokalowe Muzeum nie mogo zorganizowa staej ekspozycji archeologicznej. Zabytki pokazywano na wystawach czasowych.

Wrd numizmatw zdecydowan wikszo stanowi monety i banknoty polskie. S take: rosyjskie, szwedzkie, pruskie, co wie si z pooeniem geograficznym wojewdztwa. Najstarszymi monetami w zbiorach s dwa rzymskie denary. W zbiorach Muzeum znajduje si 10 skarbw. Ukryte w XVII w. pochodz z Pchratki, Leopoldowa, omy I, omy II, Dobrzyjaowa, Przytul, Figli Biaych, Wodek; z przeomu w. XVII/XVIII - z Wyrzyk, w w. XIX z Dobregolasu. Naczynia, w ktrych zoony by depozyt, zachoway si jedynie z Pchratki i Dobrzyjaowa (dzbanuszki) oraz dwa kafle miskowe z Wodek. Wrd monet z Przytul znajduj si trzy dukaty niderlandzkie i jeden wgierski, jedyne jak na razie monety zote w naszych zbiorach. Z Przytul pochodz te rzadkie ptoraki Jana Kazimierza bite w mennicy lwowskiej w 1661 roku.
Oprcz monet i banknotw gromadzone s medale upamitniajce wane wydarzenia historyczne, powicone wybitnym Polakom, dziejom ora polskiego, a take dokumentujce dziaalno medaliersk artystw omyskich: Stanisawa Lutostaskiego, Janusza Czarnego, Jerzego Swoiskiego, Antoniego Mieczkowskiego.
Coraz wyraniej zarysowuje si kolekcja papierw wartociowych, ktrej perek jest 5% List Zastawny Towarzystwa Kredytowego Miasta omy wystawiony w 1912 roku. Na uwag zasuguj rwnie weksle oprotestowane wystawione w latach trzydziestych w niadowie, na ktrych widniej pieczcie omyskich notariuszy i bankw.
Brak staej ekspozycji numizmatycznej rozwizywany jest przez przygotowywanie wystaw czasowych. Eksponaty z naszych zbiorw wypoyczane byy na wystawy do muzew w Warszawie, Biaymstoku, Ostroce.

DZIA HISTORYCZNY

W dziale tym gromadzone s obiekty rnego rodzaju: dokumenty archiwalne, ikonograficzne (zdjcia i pocztwki), mapy, ksiki, prasa, podrczniki szkolne, dokumenty tosamoci, militaria, przedmioty codziennego uytku, urzdzenia techniczne. Spord tych obiektw przewaaj zwizane z histori miasta omy i okolic oraz ich mieszkacw. Najstarszym zabytkiem znajdujcym si w zbiorach dziau jest dokument z XVI wieku wystawiony poborcy podatkowemu dla ziemi wiskiej i omyskiej. Do interesujcych obiektw, bardzo dobrze zachowanych, naley zaliczy m.in. map Polski z 1772 roku oraz cztery pieczcie pochodzce z okresu gubemialnego: magistratu miasta omy, Kasy Ekonomicznej, Stowarzyszenia Rzemielnikw omyskich i piecz prywatna fabrykanta kapeluszy Berka Zacharowica Drozdowicza.
Jeeli chodzi o histori omy i okolic, to muzealia zgromadzone w dziale historycznym mona podzieli na nastpujce grupy:

I. Ikonografia.
1. Pocztwki:
Najstarsze pocztwki z widokami omy pochodz z koca XIX wieku. Ogromna wikszo zostaa wydana w latach 1913 lata 30-te XX wieku. Do najciekawszych i najbardziej cennych z pewnoci nale te z widokami budynkw i fragmentw miasta, ktrych ju nie ma: synagoga, koci ewangelicki, kinematograf Mirage i wiele innych. Obecnie w naszych zbiorach znajduje si okoo 100 pocztwek z widokami dawnej omy.
2. Fotografie:
a/ wojsko - przewaaj tu zdjcia zwizane ze stacjonujcym w omy 33 Pukiem Piechoty. S wrd nich zarwno zdjcia grupowe jak i pamitkowe poszczeglnych onierzy.
b/mieszkacy - s to najczciej portrety i zdjcia rodzinne, ilustrujce zarwno przekrj spoeczny mieszkacw jak i wczesn mod.
c/ zakady fotograficzne - dziki gromadzonym zdjciom moemy dowiedzie si ile i jakie zakady fotograficzne dziaay w omy na przestrzeni kilkudziesiciu lat (od 2. poowy XIX wieku do wybuchu II wojny wiatowej).

II. Szkolnictwo i owiata.
1. wiadectwa.
S to wiadectwa szkolne oraz zawiadczenia i wiadectwa z ukoczenia kursw (np. pedagogicznego czy szycia na maszynie).
2. Podrczniki szkolne.
Gromadzone s podrczniki z rnych okresw - od najstarszych pochodzcych z koca XIX wieku a po lata 60-te XX w. Uzupeniane to jest lekturami szkolnymi wtedy obowizujcymi.
3. Dzienniczki uczniowskie z koca XIX wieku.
4. Pisma urzdowe wadz owiatowych.

III. Dokumenty tosamoci.
1. Paszporty - najwicej pochodzi z czasw carskich, s rwnie z okresu midzywojennego. Jednym z ciekawszych jest paszport wystawiony w Imperium Ottomaskim.
2. Legitymacje - s to zarwno legitymacje subowe, jak i czonkowskie rnych organizacji spoecznych. Najwicej pochodzi z 20-lecia midzywojennego.
3. Dokumenty okupacyjne to przede wszystkim ausweisy i karty pracy,

IV. Prasa.
Do najstarszych nale "Echa Pockie i omyskie" z 1905 roku oraz "Wsplna Praca" z 1910 r. Z kolei bardzo ciekawe s dwa numery "Wolnej omy" z 1939 roku z czasw pierwszej okupacji sowieckiej.

V. P.O.W. na Ziemi omyskiej.
Zbir liczy ponad 100 dokumentw zwizanych z dziaalnoci POW w II obwodzie (Wysokie Mazowieckie) X okrgu omyskiego. S wrd nich rozkazy, pisma oklne, sprawozdania z placwek terenowych oraz wnioski o nadanie Krzya POW. Cz tych dokumentw jest cile zwizana z 33 Pukiem Piechoty.

VI. ycie kulturalne w omy.
W tej grupie dokumenty pochodz z I wojny wiatowej i 20-lecia midzywojennego.
1. Afisze i programy wieczorw artystycznych:
Pochodz one z lat 1915-1918 czyli z czasw okupacji niemieckiej w czasie I wojny wiatowej. Jest to dokumentacja przedstawie teatralnych i wieczorw literackich, na jakie zgod musiay wyrazi wadze okupacyjne.
2. Ksiki:
W dziale gromadzone s ksiki zawierajce rnego rodzaju stemple: bibliotek, czytelni i szkl istniejcych w omy na przestrzeni XIX i XX wieku, osb prywatnych oraz ksiki wydawane w omy.

VII. Zasueni dla Ziemi omyskiej.
Adam Chtnik - badacz Kurpiowszczyzny, zaoyciel Skansenu w Nowogrodzie (1927 r.) i Muzeum w omy (1948 r.). Na ten najwikszy zbir (ponad 400 obiektw) dziau historycznego skadaj si:
1. przedmioty uytkowe - talerze, materiay do fotografowania, materiay pimienne
2. korespondencja urzdowa dotyczca dziaalnoci naukowej i spoecznej Chtnika
3. fotografie - portrety Chtnika i zdjcia dokumentujce Kurpiowszczyzn i jej mieszkacw
4. rysunki wykonane przez Chtnika o tematyce podobnej do zdj
5. broszury i maszynopisy autorstwa A. Chtnika
6. legitymacje

Tyburcy Chodko - fotograf i dziaacz spoeczny mieszkajcy w omy w ostatnich 20 latach XIX wieku. Na zbir dotyczcy jego dziaalnoci skadaj si:
1. fotografie - portrety, w tym czonkw jego rodziny
2. projekty architektoniczne jego domu
3. odpis jego testamentu
4. pisma urzdowe
5. dokumenty zwizane z dziaalnoci fundacji jego imienia.

VIII. Wspomnienia omyniakw- maszynopisy osb zwizanych z om, dotyczce ich pobytu w omy i historii miasta.

IX. Militaria - to przede wszystkim kule armatnie z XIX wieku, uski pociskw i bagnety.


DZIA SZTUKI
Dzia Sztuki Regionalnej zaoono z myl zachowania dorobku kulturalnego, w zakresie sztuki profesjonalnej, naszego regionu. Przez lata zbierano gwnie obrazy, a take inne dziea plastyczne rodzimych artystw, ale nie tylko. Do artystw, ktrzy pokochali ziemi omysk, nalea Iwowianin Tadeusz Roman urowski. Z wyksztacenia architekt, a z zamiowania grafik oraz archeolog, ktry prowadzi, midzy innymi w omy i Nowogrodzie, prace wykopaliskowe. Oba zainteresowania urowski umiejtnie czy. Wikszo jego prac jest tematycznie zwizanych z archeologi. Warto doda, e na wielu pozostaych grafikach, ktre posiadamy, czytelne s inspiracje kultur kurpiowsk: architektur i wycinankami. Kupowane w 1979 r. prace urowskiego znacznie powikszyy muzealne zbiory, bo a o 360 numerw inwentarzowych. S to grafiki w technice linorytu, z ktrych wikszo to ekslibrisy, oraz rnotematyczne drzeworyty. Posiadamy rwnie kilka klockw drzeworytniczych.
Istotnym wydarzeniem w historii naszego muzeum byo przeksztacenie w 1992 r. Biura Wystaw Artystycznych w Galeri Sztuki Wspczesnej Muzeum Okrgowego. W zwizku z tym zbiory BWA weszy do kolekcji muzealnej, zwikszajc stan posiadania Dziau Sztuki Regionalnej o 119 obiektw. Zgromadzone przez BWA dziea plastyczne nie tylko ilociowo wzbogaciy muzealny inwentarz. Okazao si bowiem, e niekoniecznie s to prace zwizane z regionem omyskim. Rwnie nabyte wczeniej przedmioty rzemiosa artystycznego, mimo e pochodzce z kolekcji z okolic omy, przecie na tym terenie nie zostay wyprodukowane. Z tych przyczyn Dzia Sztuki Regionalnej naleao przeksztaci w Dzia Sztuki.
W 1995 r. obie grupy obiektw, tj. zabytkowe rzemioso artystyczne i plastyk wspczesn, rozdzielono w ramach jednego dziau. W pierwszej grupie znalaza si nie tylko tzw. sztuka uytkowa, poniewa kilka obiektw naleaoby zakwalifikowa inaczej.
Do kategorii rzeby naley zaliczy barokow (XVII w.?) rzeb Chrystusa Zmartwychwstaego i portretowy paskorzebiony medalion epitafijny z brzu. Dziedzin malarstwa reprezentuje 9 ikon. Problematyczna jest z kolei klasyfikacja trzech ikon z brzu, w tym dwch miniaturowych - podrnych, oraz dwch prawosawnych krzyy, rwnie z brzu. Podzia eksponatw okaza si wic spraw nieatw. Jednakowo tylko teoretycznie, poniewa praktyka okazaa si atwiejsza. Podziau dokonano wedug dwch uzupeniajcych si, cho nieostrych kryteriw. Jednym z nich jest uytkowo obiektw, a drugim ich zabytkowo - przedmioty pochodz przynajmniej z okresu midzywojennego. Trzon Dziau Sztuki "zabytkowej" stanowi jedna z najliczniejszych w Polsce kolekcja ok. 130 lamp naftowych. Zabytki wykonane s z rnych materiaw i w rnych stylach w zalenoci od panujcej w danym okresie mody. Oprcz lamp naftowych w naszych zbiorach znajduj si wspomniane ju patery oraz kufle, ikony i zegary. Reszt stanowi pojedynczo w zasadzie reprezentowane przedmioty, takie jak stolik, biuteria, sztuce, lusterko i szczotka etc.

DZIA OWIATOWY
Dzia Owiatowy jest jedn z bardziej znaczcych komrek organizmu muzealnego, bez ktrego dobrze funkcjonujca placwka nie moe si oby. Specjalizuje si w zakresie upowszechniania treci kulturowych, propagowania muzealnictwa, obsugi zwiedzajcych oraz metodologii pracy owiatowej wyraajcej si w upowszechnianiu wiedzy, kultury i sztuki.
Wygospodarowano spord niewielu pomieszcze i urzdzono sal owiatow, w ktrej odbywaj si lekcje muzealne z okrelonych dziedzin nauki takich jak historia, archeologia czy etnografia.
Lekcje prowadzone przez specjalistw s uzupenieniem i pogbieniem wiedzy zdobytej podczas nauki w szkole. Specyficzna atmosfera muzeum oraz wykorzystywanie eksponatw jako rodka dydaktycznego, stwarza sprzyjajce warunki do lepszego i atwiejszego kontaktu z modymi ludmi. W muzeum naley wic szuka sposobw na pobudzenie inwencji uczniw, bo w zalenoci od tematyki, ekspozycje rwnie mog suy jako pomoce dydaktyczne w procesie nauczania.
Inn popularn form przekazywania informacji s filmy owiatowe i naukowe, wice si tematycznie z zagadnieniami poruszanymi na lekcjach czy te wystawami czasowymi. Du popularnoci ciesz si konkursy rysunkowe oraz organizowana od trzech lat cykliczna, przeznaczona gwnie dla przedszkoli i modszych dzieci szk podstawowych, impreza pod nazw Spotkania Mikoajkowe. W 1997 roku, tylko w cigu 12 dni, bawio si z Mikoajem 1500 dzieci z omy i najbliszych okolic. Z ca pewnoci jest to udana forma pracy owiatowo-wychowawczej. Odbywa si zawsze w scenerii wystaw o tematyce dziecicej lub wybitnie witecznej.
Dzia Owiatowy organizuje take spotkania z ciekawymi ludmi, pomaga przygotowywa koncerty i recitale oraz propaguje zbiory muzealne uczestniczc w wydawaniu przewodnikw, folderw i informatorw.

PRACOWNIA FOTOGRAFII I WIDEO
Pierwszym etatowym fotografem w Muzeum by Zygmunt Dudo, ktry do czasu przejcia na emerytur wykona w latach 1955-1965 ok. 5 ty. negatyww formatu 24 x 36 mm i ok. 800 neg. 6x6 cm. Cz negatyww w postaci szklanych klisz 9 x 12 cm wykona przedwojennym aparatem "Mentor". W latach 1966-67 etnograf z Muzeum, mgr Maria Fabicka podczas wyjazdw terenowych wykonaa 250 negatyww maoobrazkowych.
Drugi etatowy fotograf, Bolesaw Deptula w cigu 30 lat pracy, od 1968 roku wykona ok. 33 tysice neg. Maoobrazkowych i ok. 7 ty. 6 x 6, w tym od roku 1992 prawie wycznie barwne trzema aparatami, typu: Praktica Nova B, Pentacon Six 6x6 oraz Oympus OM 2.
Podstawowym zadaniem Pracowni jest dokumentowanie ycia Muzeum, gromadzenie negatyww, przezroczy, tam wideo i udostpnianie swoich zbiorw. Fotografuje si napywajce wykopaliskowe. Do obowizkw fotografa naley take obsuga wystaw, imprez i wydawnictw. Archiwum fotograficzne udostpniane wszystkim zainteresowanym, najczciej wykorzystywane jest przez szkoy, studentw i badaczy Ziemi omyskiej.
W latach 1960-70 Muzeum czynio starania o poszerzenie dziaalnoci dokumentacyjnej o technik filmow: nie udao si zdoby funduszy na kamer 16 mm i projektor. Tym cenniejsze s dwa filmy krtkometraowe 16 mm przechowywane w archiwum Pracowni: cz.-biay pt. "Palmowa Niedziela" z 1965 r. - autor Robert Deptua i barwny rwnie o palmach z roku 1971 wykonany przez Wiktora Wolkowa - co jest rarytasem dla znawcw, bo synny fotografik przyrody od tej strony jest mao znany. Od 1988 r. Pracownia zacza rejestrowa dziaalno Muzeum wypoyczon kamer wideo, a od roku 1993 subow typu S-VHS, co zaowocowao zebraniem ok. 45 godz. materiau dokumentacyjnego, z ktrego zmontowano szereg filmw owiatowych, m.in. "Palmy kurpiowskie", "Spyw Narwi", "Kapliczki przydrone", "Zaproszenie do Muzeum" itd. Pracownia wielokrotnie korzystaa z prawa organizacji samodzielnych wystaw. Byy to m.in.: "Pradzieje Ziemi omyskiej" - 1979, "Z prdem Biebrzy" - 1988, "Domowe archi- wum" - 1988 (Wyrnienie Ministra Kultury i Sztuki w oglnopolskim konkursie "Najciekawsze wydarzenie muzealne roku"), "Wdrwki po Rossie" - 1991, "Spyw Krutyni" - 1993 (szlakiem Melchiora Wakowicza) i "Z prdem Narwi" - 1994 (szlakiem Glogera). Zwykle dopiero po latach fotografi postrzega si jako cenne wiadectwo historyczne i kiedy jest za pno szuka si oryginalnych negatyww. Aby tego unikn Muzeum stale apeluje zwaszcza do znanych fotografw omyskich o oddawanie w depozyt starych negatyww, bo to bdzie najlepszym zabezpieczeniem dorobku ich ycia. Ju bezpowrotnie stracilimy: negatywy dr Bolesawa Czyewskiego - zbir po jego mierci zosta spalony i 10 albumw Zygmunta Dudo skradzionych jego rodzinie. Godny podkrelenia jest dar rodzicw zmarego w 1983 r. Marcina Niemczury, ktrzy przekazali Muzeum ok. 500 negatyww, niezwyky wizerunek modego pokolenia lat 80-tych - dziki temu zbir przetrwa w odpowiednich warunkach i bdzie przypominany spoeczestwu.

MUZEUM PӣNOCNO-MAZOWIECKIE w omy
ul. Krzywe Koo 1, 18-400 oma
tel. (0-86) 216-51-92

Z A P R A S Z A M Y !