MUZEUM ETNOGRAFICZNE W TORUNIU
ul. Way Gen. Sikorskiego 19, 87-100 Toru
tel. (0-56) 622-80-91, fax. 622-89-44

Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prfferowej w Toruniu powstao w 1959 roku. Obecnie jest ono jedn z trzech najwikszych placwek tego typu w Polsce (obok Warszawy i Krakowa). Jego zaoycielka Maria Znamierowska-Prfferowa zrealizowaa w Muzeum wielkie idee wileskiej i krakowskiej etnografii, pobudzia regionalne inicjatywy rozwoju sztuki i rzemiosa wiejskiego. Jej gorcy entuzjazm gromadzenia zabytkw kultury ludowej pamitaj jeszcze do dzisiaj mieszkacy odwiedzanych przez ni wsi.
Muzeum mieci si w zabytkowym arsenale z 1825 r., w nowym pawilonie z dwiema salami: wystawow i kinowo-widowiskow oraz w dawnym forcie z koca XIX wieku. Pomidzy nimi na otwartej przestrzeni znajduje si amfiteatr. Magazyny demonstracyjne zbiorw i pracownie badawcze umieszczone s rwnie w zabytkowych spichrzach gotyckich przy ul. Rabiaskiej 19 i 21.

Znaczca kolekcja muzealiw, zbiory archiwalne i biblioteczne, a take specjalistyczne pracownie, umoliwiaj prowadzenie szeroko zakrojonych bada naukowych. Muzeum obejmuje swoj dziaalnoci obszar caej Polski, w szczeglnoci za gromadzi zabytki kultury wiejskiej z terenu Polski Pnocnej. Spord ponad 55 tysicy zebranych muzealiw wyrnia si wielka oglnopolska kolekcja dawnej i wspczesnej ludowej sztuki sakralnej i dewocjonaliw, wycinanek (okoo 8700), malarstwa na szkle (lsk, Kaszuby, Podhale), ceramiki, tradycyjnej zabawki wiejskiej, zbiory folkloru muzycznego i sownego, dua kolekcja skrzy wiannych i kufrw, oryginalne zotem wyszywane czepki kaszubskie, mycki warmiskie, czepce kujawskie i pauckie, dywany dwuosnowowe, bogate zbiory kowalstwa, poarnictwa, dawnych narzdzi rolniczych. Maria Znamierowska-Prfferowa zgromadzia jedn z najwikszych w Polsce kolekcj sieci i narzdzi rybackich, zwaszcza cenny zesp narzdzi kolnych i szelek do wycigania niewodu. Zbiory te prezentowane s na staej wystawie "Tradycyjne rybowstwo ludowe w Polsce".

W niewielkim przymuzealnym Parku Etnograficznym moemy oglda wiejskie chaupy, zabudowania gospodarcze, remiz straack, kuni, myn wodny i wiatrak, a take ryback bark mieszkaln. Obiekty te, pochodzce gwnie z XVIII i XIX wieku, przeniesione zostay z terenw Kujaw, Kaszub Poudniowych, Borw Tucholskich, Kociewia oraz Ziemi Chemiskiej i Dobrzyskiej. Uzupenieniem skansenowskiej ekspozycji trzech zagrd wiejskich s tzw. obiekty maej architektury m. in. przybudwki, piwnice - ziemianki, studnie, gobnik, przydomowe ogrdki kwiatowe i warzywne, rozmaite poty, a take krzy i kapliczki przydrone i przydomowe. Wyposaenie wntrz poszczeglnych budynkw stanowi przedmioty codziennego uytku, odwitna odzie, nakrycia stoowe, wizerunki witych, pamitki uroczystoci rodzinnych, odpustw, pielgrzymek, fotografie bliskich osb, papierowe kwiaty, pajki, zabawki dziecice oraz ywe roliny. Prezentowane s sprzty i narzdzia uywane w zajciach domowych i gospodarskich, takich jak: uprawa ziemi, hodowla, pszczelarstwo, rybowstwo, przygotowanie poywienia, mynarstwo, olejarstwo, obrbka wkna, tkactwo, bednarstwo, kowalstwo. Z okazji wit kocielnych czy uroczystoci rodzinnych, wntrza chaup zostaj specjalnie przystrojone, rwnie kapliczki zyskuj odwitny wystrj.

Du popularnoci ciesz si pokazy prac rzemielnikw wiejskich: garncarza, kowala, koszykarza. Widowiska prezentujce wyrb drewnianych trepw, yek, powrozw, obrbk lnu i tkactwo oraz demonstrowanie prac mynarskich i dawnych zaj domowych: prania, maglowania, prasowania, dostarczaj niezapomnianych wrae ogldajcym. Na dwa doroczne kiermasze witeczne przybywaj twrcy ludowi z caej Polski m. in. rzebiarze, hafciarki, wycinankarki. Oferuj oni w sprzeday rzeby ludowe, malarstwo na szkle, hafty, koronki, szmaciaki, ceramiczne ptaszki, drewniane bryczki i koniki, bibuowe kwiaty, wycinanki, dekoracje ze somy, palmy wielkanocne niemal ze wszystkich regionw Polski. Organizowane przez Muzeum Etnograficzne rnorodne formy prezentacji folklorystycznych, widowiska obrzdowe, jaseka, zapusty, wesela regionalne oraz tace i pieni ludowe przycigaj liczne rzesze publicznoci, maj ju nawet swych staych sympatykw. Muzeum przygotowuje rwnie z wasnych zbiorw wiele wystaw, cieszcych si du popularnoci w kraju i za granic.

Efektem pracy Muzeum jest nie tylko uratowanie dla przyszoci zabytkw i zanikajcych zjawisk kultury ludowej, ale take inspirowanie i oywianie takich jej dziedzin jak: wspczesna rzeba ludowa o tematyce historycznej, tkactwo wielonicielnicowe, rekonstrukcja stroju kujawskiego i pauckiego. Placwka toruska wczya si rwnie w oglnopolski program odtworzenia dawnych specjalnoci rzemielniczych pod hasem "Gince zawody" w zakresie szkutnictwa, dekarstwa, zotolitego haftu kaszubskiego oraz kaszubskiego malarstwa na szkle.
Potwierdzeniem wysokiego poziomu przygotowywanych wystaw i zdarze muzealnych s liczne nagrody i wyrnienia jakie Muzeum otrzymao (m. in. w 1995 r. za ekspozycj mynarstwa i w 1998 r. za XVIII Midzynarodowe Spotkania Kapel Ludowych z uyciem jzyka esperanto w oglnopolskim konkursie "Na najciekawsze wydarzenie muzealne roku").

W oparciu o zgromadzone eksponaty w Muzeum realizowany jest szeroki program dydaktyczny dla szk i przedszkoli (lekcje i spotkania muzealne). Specjalici zatrudnieni w Muzeum udzielaj konsultacji zwizanych tematycznie z profilem placwki. Prowadzona jest take systematyczne praca popularyzujca wartoci kultury ludowej; organizowane s m. in. coroczne Midzynarodowe Spotkania Kapel Ludowych, cykliczne "Spotkania z folklorem", "Poranki u Damroki", "Inne kraje, inne ludy", kiermasze rkodziea ludowego (boonarodzeniowy i wielkanocny), plenerowe imprezy na zamwienie.

MUZEUM ETNOGRAFICZNE w Toruniu
ul. Way Gen. Sikorskiego 19, 87-100 Toru
tel. (0-56) 622-80-91, fax. 622-89-44


Z A P R A S Z A M Y !