MUZEUM OKRGOWE W WABRZYCHU
ul. 1 Maja 9, 58-300 Wabrzych
tel. (0-74) 842-48-45, 843-41-46

HISTORIA MUZEUM.
W 1926 roku, w wykupionym przez wadze miejskie obiekcie - Paacu Albertich, nalecym wczeniej do znanych w miecie wacicieli przdzalni lnu, rozpoczo w Wabrzychu sw dziaalno miejscowe Muzeum.
Dziao si to w ramach obchodw 500 rocznicy nadania Wabrzychowi praw miejskich. Budynek ten zbudowany w 1801 roku wedug projektu L. Niederackera (ucznia C. G. Langhansa), od 1926 roku nieprzerwanie suy ochronie zabytkowych kolekcji, gromadzonych zreszt ju od 1908 roku przez Towarzystwo Staroytnoci Ziemi Wabrzyskiej. Okres wojenny kolekcje te przetrway w stosunkowo dobrym stanie, cho straty oszacowano na okoo 35 %. W 1975 roku placwka otrzymaa rang Muzeum Okrgowego. Aktualnie zbiory muzealne licz ok. 23.000 okazw i obiektw zgromadzonych w dziaach: Historii Regionu, Geologii, Ceramiki i Sztuki. Ponadto Muzeum posiada dwa Oddziay, bdce jeszcze w stadium organizacji:
- Oddzia Kultury Ludowej Pogrza Sudeckiego w Kudowie-Pstrnej
- Oddzia Archeologiczny w Kamiecu Zbkowickim
Muzeum podjo te prb utworzenia w Wabrzychu Ekomuzeum Przemysowego, prezentujcego 500-letnie tradycje grnicze na tym terenie i do cile zwizane z grnictwem inne rozwijajce si tutaj dziedziny przemysu. Okoo 15 % swych zbiorw Muzeum udostpnia na nastpujcych wystawach staych:
- Mineralogia i stratygrafia.
- Porcelana wabrzyska.
- Porcelana i fajans z wytwrni europejskich.
- Zarys historii Wabrzycha.
- Wspczesne malarstwo polskie (ekspozycja magazynowa).
Organizuje rwnie okoo 10 wystaw czasowych rocznie. Umoliwia te korzystanie ze swych zbiorw bibliotecznych liczcych ponad 7000 woluminw (w tym ponad 800 starodrukw).

EKSPOZYCJE STAE.
Dzia Ceramiki.
Istnieje od roku 1968 i zajmuje wane miejsce w zbiorach Muzeum Okrgowego w Wabrzychu. Gromadzone w cigu czterdziestu lat muzealia utworzyy pokan, liczc ponad 7600 obiektw kolekcj, na ktr skadaj si obiekty z porcelany szkliwionej, biskwitu, kamionki, fajansu, majoliki, terakoty lub innych tworzyw ceramicznych. Jest to gwnie historyczna i wspczesna porcelana - uytkowa i dekoracyjna oraz wspczesna ceramika artystyczna i unikatowa.
Zasadnicz cz zbioru stanowi wyroby z wabrzyskich fabryk porcelany - C. Kristera i C. Tielscha, jak tez z pozostaych, dziaajcych na Dolnym lsku w 2 poowie XIX i l poowie XX wieku fabryk - w Jaworzynie lskiej, Parowej, Szczawienku, Strzegomiu, arach, Zofiwce. Obok nich wystpuj obiekty pochodzce z innych terenw Polski np. z mielowa, Korca, Baranwki oraz z wielu krajw Europy, szczeglnie manufaktur w Mini, Berlinie, Wiedniu, Sevres, Delftach.
Zgromadzone w Dziale Ceramiki eksponaty posiadaj znaczne walory artystyczne bdce rezultatem wsplnej pracy ich projektantw i wykonawcw a charakteryzuj si rnorodnoci form, bogactwem motyww i technik zdobniczych.
Wysoko ceniona kolekcja ceramiki dekoracyjnej i artystycznej obejmujca patery, kosze na owoce, wieczniki, kaamarze, wazony, donice, figury lub sceny figuralne wyrnia si precyzj wykonania, efektown dekoracj plastyczn, szerok gam barw, czstym zastosowaniem zota i platyny. Ceramika uytkowa to przede wszystkim proste w swej formie, skromne w zdobieniu serwisy obiadowe, kawowe a take pojedyncze obiekty pochodzce z tego typu kompletw.
Stosunkowo odrbn formalnie i tematycznie grup tworzy wspczesna polska ceramika unikatowa, z rzebiarskimi dzieami twrcw ze znanych rodowisk ceramicznych midzy innymi w Gdasku, Warszawie, Wrocawiu, Krakowie, Bolesawcu.
Prezentowana w Muzeum Okrgowym w Wabrzychu wystawa ceramiki ma charakter ekspozycji staej. Zajmuje dwie sale na pierwszym pitrze budynku i obejmuje porcelan historyczn pochodzc z wiodcych w Wabrzychu w XIX wieku fabryk C. Kristera i C. Tielscha oraz ceramik historyczn ze znanych fabryk europejskich w Niemczech, Austrii, Czechach, Rosji, Danii, Francji, Anglii, Holandii.

Dzia Geologii.
Zbir geologiczny Muzeum w Wabrzychu tworzony od momentu zaoenia w miecie w 1908 roku Towarzystwa Staroytnoci po dzie dzisiejszy, zawiera okazy petrograficzne, mineralogiczne i paleontologiczne pochodzce z regionu Dolnego lska, gwnie z obszaru Sudetw. Takiemu profilowi zbioru sprzyja wyjtkowe bogactwo form geologicznych tego terenu, z czym wie si moliwo wystpowania rozmaitych ska, mineraw i skamieniaoci.
Najcenniejsz czci zbioru jest kolekcja odciskw rolin karboskich utrwalonych w upku wglowym, gromadzona systematycznie przez Franza Zimmermanna, ktr po roku 1947 odtworzy i znacznie powikszy Eufrozyn Sagan.
Najliczniej reprezentowane (ok. 80 % caoci) s odciski paproci, skrzypw i widakw grnego karbonu okolic Wabrzycha. Ich opracowanie naukowe znalazo odbicie w kilku publikacjach naukowych (od 1981 roku ukazuj si zeszyty "Atlasu rolin karboskich"),
Cz petrograficzna zbioru ma charakter popularnonaukowy. Odzwierciedla rnorodno typw genetycznych ska, z ktrych zbudowane s struktury geologiczne Dolnego lska, a tym samym dokumentuje zoono procesw geologicznych zachodzcych w przeszoci na tym terenie.
Nastpna grupa okazw - mineray Dolnego lska, ze wzgldu na walory estetyczne i dydaktyczne, stanowi szczeglnie atrakcyjn cz wystawy. Kolekcja ta jest nadal poszerzana.
Cz zbioru udostpniona zwiedzajcym, eksponowana jest w dwch salach Muzeum. Jedna z nich prezentuje bogaty i barwny wiat mineraw - na szczeglne zainteresowanie zasuguje kolekcja rnorodnych odmian kwarcw pochodzcych z masyww granitoidowych Dolnego lska oraz "najsynniejsze" kamienie lska - chryzopraz i nefryt.
Ekspozycja w drugiej sali obrazuje sigajc wczesnego proterozoiku histori rozwoju geologicznego regionu dolnolskiego, utrwalon w postaci ska oraz zawartych w nich skamieniaoci rolin i zwierzt.
Ekspozycj koczy interesujcy fragment kolekcji pastylek "terra sigillata" - rodka leczniczego produkowanego od XVII wieku z glinek bentonitowych pozyskiwanych w okolicy Strzegomia.

Dzia Historii Regionu
Zajmuje si gromadzeniem, opracowywaniem i udostpnianiem zabytkw z zakresu historii miasta Wabrzycha i wojewdztwa wabrzyskiego.
Dzia obejmuje trzeci co do wielkoci, po ceramice i geologii, grup zabytkw w zbiorach Muzeum, o wielkiej rozmaitoci i rnym poziomie artystycznym i historycznym. Wyodrbni w nim mona kilka nastpujcych zespow: ikonografi, archiwalia, dokumentacj wspczesnoci, numizmatyk, kartografi oraz grnictwo.
Najliczniej reprezentowana jest ikonografia, ktra dostarcza cennych i interesujcych materiaw do architektury i ukadu przestrzennego dawnego Wabrzycha oraz innych miejscowoci pooonych na terenie wojewdztwa. Obok grafik i rysunkw stosunkowo licznie prezentowany jest tu zbir archiwalnych zdj miasta i okolic. Godne uwagi s rwnie archiwalia, dotyczce tutejszego ycia mieszkacw, wzbogacone o egzemplarze prasy lokalnej.
Do licznych nale rwnie zbiory skadajce si na tzw. dokumentacj wspczesnoci, ktra obejmuje swoim zakresem cay szereg zagadnie ycia spoeczno-politycznego, gospodarczego i kulturalnego miasta i regionu po 1945 roku. Zesp zawiera wiele rnorodnych materiaw: od afiszy, plakatw, odezw, poprzez programy imprez, katalogi wystaw, po rnego typu realia.
Odrbn grup wrd posiadanych obiektw tworzy numizmatyka, ktrej trzon stanowi pienidz zastpczy emitowany na lsku w latach 1914-24. Ponadto Dzia posiada cenny zbir kartograficzny zoony gwnie z map lskich z okresu od XVIII do XX wieku. Cao kolekcji Dziau Historii Regionu dopenia nieduy zbir z zakresu historii grnictwa wglowego, jednej z dominant miasta i regionu. Kolekcj tworzy zestaw lamp grniczych, narzdzia pracy, przyrzdy miernicze, cz dawnego i obecnego ubioru grniczego oraz atrybuty z nim zwizane.
Niektre z obiektw spord przedstawionych zespow tematycznych mona zobaczy na prezentowanej w Muzeum skromnej wystawie staej powiconej w caoci dziejom miasta Wabrzycha, a cilej wybranym zagadnieniom z jego przeszoci, ze szczeglnym uwzgldnieniem kopalnictwa wgla.

Dzia Sztuki.
Powoany na pocztku lat osiemdziesitych Dzia Sztuki gromadzi dziea sztuk plastycznych z zakresu malarstwa, grafiki i rzeby oraz rzemiosa artystycznego. Do zbiorw dawnych naley kilkadziesit obrazw XVIII i XIX-wiecznego malarstwa portretowego i pejzaowego autorw niemieckich, kolekcja kilkuset litografii i stalorytw z XIX wieku oraz z dziedziny rzemiosa artystycznego do skromny zbir lskich wyrobw konwisarskich, kowalsko-lusarskich, jubilerskich i mebli mieszczaskich.
Zasadnicz cz zbiorw sztuki, w miar moliwoci wzbogacanych zakupami a take darami, stanowi dziea wspczesnej sztuki polskiej, zwaszcza malarstwo i grafika artystyczna oraz w niewielkiej iloci rzeba. Zaoeniem programowym dziau jest gromadzenie dzie twrcw z Wabrzycha i wojewdztwa, ktre maj dokumentowa ycie artystyczne miejscowego rodowiska plastycznego. Gromadzone s te dziea najbardziej znanych i zapisanych znaczcym dorobkiem artystw krajowych, ktrych twrczo odzwierciedla najciekawsze zjawiska w dziejach wspczesnej sztuki polskiej.
W zbiorach malarstwa reprezentowany jest realizm ekspresyjny i poetycki, nadrealizm, surrealizm oraz malarstwo abstrakcyjne i zwaszcza metaforyczne. Kolekcjonowane s prace olejne, tempery, akwarele, gwasze, rysunki i grafika artystyczna w rnych technikach.
Spord artystw miejscowych Muzeum posiada prace Kazimierza Gaza, Pawa Jacha, Erwina Jea, Eugeniusza Kiszczaka, Henryka Kluzy, Zbigniewa Kobylaskiego, Jarosawa Prszyskiego, Ryszarda Ruzika, Kazimierza Starociaka, Henryka Szypuy, Pawa Trybalskigo i innych.
Wspczesne malarstwo polskie reprezentuj tacy artyci jak: Jerzy Duda-Gracz, Wiesaw Garboliski, Eugeniusz Geppert, Stefan Gierowski, Edward Habdas, Konrad Jarodzki, Jan Karwot, Franciszek Maluszczak, Marek Naszczak, Jerzy Nowosielski, Zbigniew Paluszak, Franciszek Starowieyski, Henryk Waniek, Eulalia Zotnicka.
Wspczesnym uzupenieniem skromnych zbiorw starego rzemiosa artystycznego s czciowo eksponowane na staej wystawie geologicznej wyroby jubilerskie i przedmioty rzebione w kamieniach szlachetnych i mineraach.
Wybrane eksponaty dawnego malarstwa i zabytkowych mebli udostpnione s zwiedzajcym na niewielkich wystawach staych w cigu ekspozycyjnym na pierwszym pitrze, natomiast malarstwo wspczesne w korytarzu za sal wystaw czasowych. Ta korytarzowa wystawa nie odpowiada wprawdzie podstawowym zasadom ekspozycji muzealnej, jednak znikoma cz wydobytych z magazynu na wiato dzienne obrazw daje zwiedzajcym moliwo zapoznania si z charakterem kolekcji wspczesnego malarstwa polskiego w naszym Muzeum.

Oddzia Archeologiczny.
Oddzia Archeologiczny dziaa od l maja 1987 roku w pomieszczeniu udostpnionym czasowo przez Gminny Orodek Kultury w Kamiecu Zbkowickim. Zasigiem dziaalnoci obejmuje cay teren wojewdztwa wabrzyskiego.
Oddzia gromadzi zabytki archeologiczne pochodzce z wykopalisk prowadzonych po 1975 roku na terenie wojewdztwa przez rne specjalistyczne jednostki (m.in. Katedr Archeologii Uniwersytetu Wrocawskiego, WOAK, PKZ ). Od 1987 roku Oddzia prowadzi take badania wasne.
W zbiorach znajduj si m.in. materiay z grodziska wczesno-redniowiecznego w Dobromierzu, osady wczesnoredniowiecznej w Kamiecu Zbkowickim, osad wielokulturowych w Byczeniu, Suszce, remie, Chaupkach, Krzelkowie, Rczycach i osad z okresu wdrwek ludw w Niedwiedniku.

MUZEUM OKRGOWE w Wabrzychu
ul. 1 Maja 9, 58-300 Wabrzych
tel. (0-74) 842-48-45, 843-41-46
e-mail:[email protected]
oficjalna strona Muzeum

Muzeum czynne:
- od wtorku do pitku w godzinach od 10.00 do 16.00
- w soboty, niedziele i wita od 11.00 do 17.00
- w poniedziaek Muzeum jest nieczynne dla zwiedzajcych.
- W soboty wstp bezpatny.
Kasa Muzeum koczy sprzeda biletw na 30 minut przed zamkniciem ekspozycji.