ZAMEK KRLEWSKI W WARSZAWIE
Plac Zamkowy 4, 00-277 Warszawa
tel. (0-22) 657-22-71, 657-23-16

Jest wrd zabytkw polskich obiektem jedynym w swoim rodzaju - ogromn rekonstrukcj historycznej budowli istniejcej w tym miejscu wilanej skarpy do roku 1944, kiedy to, po upadku Powstania Warszawskiego, wysadzono j na rozkaz Hitlera wykorzystujc tysice otworw wywierconych w murach jeszcze w 1940 r. Wyposaenie wntrz - meble, obrazy, rzeby, zegary, wieczniki, boazerie, drzwi, a nawet fragmenty odkutych ze cian freskw, ocalili pracownicy Zamku i Muzeum Narodowego. Bezprecedensowa akcja ratownicza, rozpoczta we wrzeniu 1939 roku w zbombardowanej i czciowo tylko zniszczonej budowli, przerodzia si po wkroczeniu Niemcw w akcj "wykradania" ze skazanego na zagad Zamku wszystkiego, co suy mogo jego pniejszej rekonstrukcji. Ocalone dziea sztuki z wyposaenia wntrz oraz tysice fragmentw kamieniarki okiennej, rzeb elewacyjnych, kominkw, z najwikszym pietyzmem wmontowane zostao w odbudowane mury Zamku w latach 1971-1984.

W bry Zamku, w zasadniczym zrbie - wczesnobarokow, wtopione s wczeniejsze, gotyckie budowle - Wiea Wielka i Dwr Wielki wzniesione przez ksita mazowieckich na ich wasn siedzib i miejsce obradowania sejmu.  Tu zmarli w sile wieku ostatni przedstawiciele mazowieckich Piastw  - Stanisaw i Janusz III. O ich otrucie oskarana bya przez szlacht woska ona Zygmunta III, Bona Sforza. Ksistwo Mazowieckie, dotychczas lenno Korony, gdy zabrako piastowskich dziedzicw, przyczone zostao do Polski.
Pierwszy okres rozbudowy Zamku przypada na lata po Unii Lubelskiej zawartej w roku 1569, czcej cilej w jeden organizm pastwowy Litw i Polsk. Zamek sta si wwczas rezydencj monarsz i siedzib Sejmu Rzeczypospolitej. W latach 1569-1572 woscy budowniczowie, Bernardo Morando i Giovanni Battista Quadro przebudowali gotycki Dwr Wielki dodajc reprezentacyjne izby - Poselsk i Senatorsk, oraz wznieli now budowl  przeznaczon na wygodne mieszkanie krlewskie.
Przeniesienie rezydencji krlewskiej z Krakowa do Warszawy zaowocowao wielk przebudow Zamku przypadajc na lata 1600-1619, kiedy to z rozkazu Zygmunta III, pierwszego krla z dynastii Wazw, woscy architekci : Giovanni Trevano, Giacomo Rotondo i Matteo Castelli  wznieli picioskrzydowy gmach z wielkim dziedzicem porodku. Za panowania Wadysawa IV, ozdobiono portalami bramy i elewacj wiey zwanej Wadysawowsk. Wwczas te powsta Pokj Marmurowy z galeri portretw poprzednikw Wadysawa IV na tronie krlewskim. Wspaniae wyposaenie Zamku : malowane stropy, marmurowe kominki , posadzki i obramienia okien i portale, kunsztowne meble i warte krocie tkaniny przydaway splendoru monarszej rezydencji.
O Zamek, zniszczony i ograbiony w czasie Potopu , zadbali kolejni monarchowie - Micha Korybut Winiowiecki i Jan III przeprowadzajc niezbdne, zgodne z gustem epoki, zmiany w dekoracji wntrz. Powaniejszych przebudw dokonano za Augusta II Mocnego z saskiej dynastii Wettinw. Sala Senatorska uzyskaa wwczas wystrj analogiczny do tego, jaki moemy podziwia w odbudowanym Zamku.
Za Augusta III powsta projekt przebudowy autorstwa Gaetano Chiaveriego, woskiego architekta, pozostajcego wczeniej w subie cara Piotra Wielkiego. Wazowski Zamek okaza si zbyt ciasny dla tumnych uroczystoci i fet charakterystycznych dla dworskiej obyczajowoci pnego baroku. Projekty przeksztacenia wntrz zrealizowano tylko czciowo, brya budynku zyskaa jednak nowe, malownicze skrzydo od strony Wisy, z pikn pnobarokow elewacj z wybrzuszonym porodku ryzalitem mieszczcym Sal Balow.
Czas najszerzej zakrojonych przebudw i najambitniejszych planw nastpi za panowania krla, Stanisawa Augusta Poniatowskiego, mionika architektury i architekta - amatora. Mody monarcha, koneser sztuki i bywalec paryskich salonw, wkrtce po wstpieniu na tron w 1764 roku, kaza sporzdzi projekty przebudowy Zamku architektowi Jakubowi Fontanie, by rok pniej zleci takie samo zadanie sprowadzonemu na krtko do Polski wybitnemu francuskiemu architektowi, Victorowi Louis. Powsta wwczas zesp projektw wntrz w duchu wczesnego klasycyzmu. Towarzyszyy mu liczne projekty przedmiotw przeznaczonych do wyposaenia owych wntrz - mebli, wiecznikw, zegarw, ram do obrazw, autorstwa jego wsppracownika - Jean Louis Prieura. Cho kosztownych prac budowlanych nie przeprowadzono i dzieo Louisa pozostao tylko na papierze, to jednak cz dekoracji przeznaczonych do dwch wntrz apartamentu krlewskiego zrealizowano w wietnych paryskich pracowniach. W ten sposb znalazy si w Zamku i szczliwie zachoway do dzi wieczniki w formie antycznych trjnogw ze zoconego brzu sygnowane przez Philippe?a Caffieriego, czy kandelabry z figurami siedzcych orw, dzieo Prieura. Zamwione w Paryu meble, brzy, listwy boazeryjne i ozdobne drzwi, przeznaczone do wntrz Louisowskich, przybyy do Warszawy dopiero w  latach 70-tych i zostay zastosowane we wntrzach przebudowanych wedug zupenie innej koncepcji, autorstwa nastpcy Fontany -  Dominika Merliniego, a pniej take wsppracujcego z nim Jana Christiana Kamsetzera, przy trudnym do przecenieniu wspudziale samego Stanisawa Augusta.

W latach 1772-77 przebudowano i umeblowano apartament krlewski mieszczcy si na paradnym, pierwszym pitrze. Wchodzono do apartamentu przez Sal Canaletta. Nazwa pochodzi od przydomku Bernarda Belotta, zwanego Canaletto, znakomitego weducisty, czyli malarza widokw miejskich. Belotto,  po wyjedzie z Wenecji pracowa na dworze saskim, gdzie stworzy pikne widoki rokokowego Drezna. W drodze do Rosji zatrzyma si w Warszawie i, czy to zachwycony miastem, czy to ujty serdecznym przyjciem, pozosta tu na lat kilkanacie, a do mierci.
ciany Przedpokoju Canaletta, wypeniaj 23 obrazy przedstawiajce widoki najpikniejszych miejsc stanisawowskiej Warszawy- placw, kociow i paacw, tworzc portret rozwijajcej si szybko stolicy. Dwa obrazy wyrniaj si z tego znakomitego i spjnego zespou. Jeden to wspaniaa, rozlega panorama Warszawy z praskiego brzegu Wisy. W rogu obrazu Canaletto sportretowa siebie pochylonego nad sztalug i Krla Jegomoci w asystencji dworzan, siedzcego na krzele i rozprawiajcego z malarzem, zapewne o sztuce.Drugi obraz jest widokiem pola elekcyjnego na Woli w trakcie elekcji 1764 r. Wok koa rycerskiego i szopy senatorskiej przedstawiono tumnie zgromadzon szlacht wszystkich wojewdztw Rzeczpospolitej, zagraniczne poselstwa, a take postaci z posplstwa, dodajce malowniczoci kompozycji. Na pierwszym planie, w ujciu portretowym ukazano zaufanych  przyszego krla - dostojnikw kocielnych i urzdnikw pastwowych, osoby z rodziny Stanisawa Augusta, a take artystw - samego Canaletta i architekta Jana Christiana Kamsetzera. Obraz ten, noszcy charakter propagandowo-polityczny mia przekonywa gocia wkraczajcego do przedpokoju krlewskiego apartamentu o niepodwaalnych prawach Stanisawa Augusta do tronu i legalnoci  jego elekcji. Tych wanie praw odmawiao Poniatowskiemu wielu ze wspczesnych pamitajcych  zbrojne poparcie carycy Katarzyny dla dawnego faworyta. Wielu te wypominao krlowi nie do arystokratyczne pochodzenie, wszak nim zosta krlem, piastowa niewiele znaczcy urzd stolnika litewskiego.
Do Sali Canaletta przylega Kaplica Maa, bdca krlewsk kaplic domow, miejscem codziennej prywatnej modlitwy sucym take do ceremonii o charakterze publicznym - tu wanie w Wielki Czwartek krl dokonywa obrzdku obmycia ng starcom, obrzdku symbolizujcego pokor. Kaplica zaprojektowana zostaa w latach 1776-1777 przez Dominika Merliniego. Jej prezbiterium  przekrywa biaa kopua, wsparta na zielonkawych, stiukowych kolumnach i zdobiona zoconymi rozetami. W nawie Kaplicy wystawiono insygnia Stanisawa Augusta : miecz sporzdzony na koronacj modego monarchy, o rkojeci zakoczonej orl gow ze zota dekorowanego emali, acuch Orderu Ora Biaego i pikne, delikatne bero z akwamarynu oprawnego w zoto.
Z Sali Canaletta wstpowano do Dawnej Sali Audiencjonalnej, take dziea Dominika Merliniego. Wntrze wybite malinowym jedwabiem zdobione biao zot boazeri, funkcjonowao jako paradna sala tronowa. Dekoracyjne malowida, pdzla Marcella Bacciarellego odpowiadaj tematyk przeznaczeniu wntrza. Na owalnym plafonie (malowidle na suficie), artysta ukaza "Rozkwit Sztuk, Nauk , Rolnictwa i Handlu pod panowaniem Stanisawa Augusta". Do owego rozkwitu niezbdne s cnoty, ktre posiada winien krl - sportretowano je na owalnych supraportach (malowidach umieszczanych nad drzwiami). Owe cnoty to Sia, Rozsdek, Wiara i Sprawiedliwo, uosobione przez alegoryczne postaci. Odczytanie i zrozumienie symbolicznych malowide, tak trudne dla nas, nie stanowio problemu  dla wyksztaconych osiemnastowiecznych mieszczan i szlachcicw, ktrzy zawioci symboli i emblematw zgbiali od dziecistwa.
Najbardziej prywatn czci Apartamentu Krla, miejscem odpoczynku monarchy, przyjmowania nieoficjalnych goci, codziennych posikw, bankietw w niewielkim, doborowym gronie, a w kocu skupienia i pracy,  byo sze pokojw : Sypialnia, Przedpokj Garderoby, Garderoba, Gabinet, Pokj ty i Pokj Zielony.
Na szczegln uwag zasuguje Pokj Sypialny, projektu Jakuba Fontany, ukoczony w 1775 r. Wyoony pikn, cisow boazeri z motywem zoconych lici lauru, mieci ustawione w niszy rekonstruowane krlewskie oe z baldachimem. Wntrze zdobi dwa kominki z biaego marmuru i obrazy Bacciarellego : "Rebeka i Eleazar" oraz "Estera i Ahasverus" .
Gabinet i Garderoba uzyskay wystrj odtworzony na podstawie zachowanych, lecz nigdy nie zrealizowanych projektw z 1792 roku : wypeniaj go obrazy w ramach zaprojektowanych specjalnie do prywatnej galerii Stanisawa Augusta, zgodnie z osiemnastowieczn mod szczelnie pokrywajce ciany, tworzce rodzaj "tapety". Znale wrd nich mona szkice olejne wykonane przez Bacciarellego m. in. szkic do plafonu do Sali Wielkiej.
W Pokoju Zielonym zbiera krl czonkw rady krlewskiej na nieoficjalne, prywatne rozmowy, za w Pokoju tym, sucym jako jadalnia, odbyway si synne obiady czwartkowe, na ktre monarcha zaprasza starannie dobran kompani literatw, historykw i artystw, by w ich gronie, przy znakomitym posiku podawanym pod nadzorem krlewskiego kuchmistrza Pawa Tremo, uprawia zabawy umysowe - "przyjemne i poyteczne".
Apartament Wielki  rozpoczyna si od Wielkiej Antyszmbry (czyli Przedpokoju), dzi  ozdobionej trzema ogromnymi obrazami mistrzw francuskich zamwionymi w Paryu przez Stanisawa Augusta w 1767 r. jako zacztek zbioru malarstwa europejskiego. S to sceny z historii staroytnej  w sposb alegoryczny opowiadajcy o cnotach niezbdnych dobremu wadcy. Temat cnt krlewskich by fascynujcy dla modego krla i przewija si bezustannie w dekoracjach wntrz zamkowych.
Sala Rady zrekonstruowana zostaa na podstawie projektw z 1784 r. Bya ona sal posiedze Rady Nieustajcej, pierwszego rzdu w historii Polski, zoonego z 18 senatorw i tylu posw. W Sali tej stoi pod baldachimem oryginalny tron Stanisawa Augusta, na cianach wisz portrety znanych osobistoci politycznych okresu Sejmu Czteroletniego, obradujcego w latach 1788-1792 nad popraw ustroju upadajcej, niewydolnej politycznie i militarnie Rzeczypospolitej Obojga Narodw, Sejmu, ktry wsawi si uchwaleniem Konstytucji 3 Maja.
Pokj Marmurowy peni rol drugiej antyszambry w czasie paradnych, oficjalnych audiencji (pierwsz, niszej rangi bya Antyszambra Wielka). Wntrze to powstao jeszcze w czasach  Wadysawa IV i wyoono je  kolorowymi marmurami. Pokj sta si rodzajem mauzoleum krlw polskich dziki  portretom monarchw, poprzednikw Wadysawa IV na tronie. Za Stanisawa Augusta przystpiono do gruntownej renowacji wntrza przydajc mu nowych akcentw ideowych i dekoracyjnych - Bacciarelli namalowa nowy poczet krlw polskich, obejmujcy take nastpcw Wadysawa IV. Nad kominkiem wprawiono wielki portret Stanisawa Augusta w stroju koronacyjnym wywyszajc panujcego monarch nad sportretowanych w znacznie skromniejszych formatach poprzednikw. Na przeciwlegej cianie, nad gzymsem osadzono grup dwch rzeb z biaego marmuru przedstawiajc Sprawiedliwo i Pokj podtrzymujce tarcz z herbami Rzeczypospolitej i Krla. Twrcw dekoracji  Pokoju - architekta Fontan, malarza Bacciarellego i rzebiarza Le Bruna uhonorowa Stanisaw August marmurow tablic, na ktrej wykuto ich nazwiska "na wieczn rzeczy pamitk".
Sala Rycerska jest w sferze ideowej dzieem samego krla. To on wymyli jej program, akceptowa take wszystkie etapy projektowania architektonicznego. Powstaa jako rodzaj panteonu dawnych bohaterw narodowych, ktrych portrety malowane, pdzla Bacciarellego wprawione zostay w stref gzymsu koronujcego sal, za odlewane, dziea Andrzeja Le Bruna , w formie gw bd popiersi, stany na postumentach. Wielkie ptna Bacciarellego ukazuj najwaniejsze, zdaniem Stanisawa Augusta, momenty w historii Rzeczypospolitej. Znalazy si tam wic  wydarzenia polityczne :hod pruski, unia Polski z Litw, zwycistwo pod Wiedniem, ale take kulturalne jak nadanie praw Akademii Krakowskiej przez Wadysawa Jagie. Na osi sali ustawiono dwa wielkie posgi, duta Le Bruna i Monaldiego: dmc w trb Saw i Chronosa dwigajcego glob ziemski. W kuli ozdobionej gwiazdami mieci si mechanizm zegarowy zwany rotacyjnym, poruszajcy obrcz opasujc kul z wygrawerowanymi rzymskimi cyframi godzin. Wskazwk stanowi koniec kosy dzieronej przez Chronosa.
Do dekoracji Sali Tronowej, stanowicej dzieo zespou artystw krlewskich, z ktrych  najwaniejsi to Merlini, Kamsetzer i Jan Bogumi Plersch, wykorzystano piknie rzebione listwy boazeryjne sporzdzone niegdy w Paryu do niezrealizowanych wntrz projektu Victora Louisa. Zocone listwy z motywami kwiatw i lici, plecionek i arabeskowych wici, pomnoone przez odbicia w szeciu wielkich lustrach  wprawionych w boazeri, tron krlewski z baldachimem i zapleckiem dekorowanym haftowanymi srebrem orami, jarzce si yrandole, pikne wieczniki przycienne i kandelabry ze zoconego brzu stwarzaj wraenie przepychu i wspaniaoci, tworzc godn opraw dla oficjalnych audiencji udzielanych w tym pomieszczeniu przez monarch. Wiele fragmentw wntrza ocalao, cz innych, jak przycienne wieczniki, zachoway si w niewystarczajcej iloci i wymagay replikacji, natomiast aplikowane srebrne ory z zaplecka tronu s w caoci rekonstruowane. Oryginalne  zerwane zostay przez niemieckich oficerw w padzierniku 1939 i rozkradzione jako swoista "pamitka" z pokonanego miasta. Prby odtworzenia techniki haftu na podstawie opisw i niewyranych zdj z okresu midzywojennego, nie przynosiy zadawalajcych rezultatw i dopiero odnalezienie jednego ora w roku 1991 pozwolio na drobiazgow i wiern rekonstrukcj proporcji, rysunku i dawno ju zarzuconej techniki haftu i aplikacji.
Do Sali Tronowej przylega Pokj Towarzyski - niewielki, lecz bdcy arcydzieem dekoracji. Zaprojektowa go jeszcze najstarszy krlewski architekt - Jakub Fontana, lecz malowida stanowice o jego niezwykoci s dzieem Jana Bogumia Plerscha z lat 1783-86. Na cianach pokrytych patkami zota namalowa on delikatn siatk arabesek z cienkiej wici akantowej, figur ludzkich, medalionw portretowych i scen alegorycznych, kompozycji z militariw- hemw, tarcz, chorgwi, heraldycznych lww i jednorocw. Najwaniejszym jednak elementem w tym wntrzu s portrety wspczesnych Stanisawowi Augustowi monarchw europejskich, wrd ktrych portret carycy Katarzyny II, podwojony przez odbicie w lustrze naprzeciw ktrego go umieszczono, robi wraenie najsilniej wyeksponowanego.
Wspaniaej dekoracji dopenia pikna posadzka z 13 gatunkw rnobarwnego drewna i stolik z porcelanowym blatem ze synnej manufaktury w Sevres z malowanymi scenami z podry Telemaka poszukujcego swego powracajcego spod Troi ojca, Odyseusza.

Najwspanialsz sal Zamku Warszawskiego jest  zaprojektowana przez Merliniego i Kamsetzera Sala zwana Wielk. Jej ciany oplataj 32 kolumny ze zotawo-tego stiuku imitujcego marmur, sufit pokrywa ogromne malowido przedstawiajce "Rozwikanie Chaosu". Plafon ten, bdcy rekonstrukcj dziea Bacciarellego, ukazuje, najwyszego z antycznych bogw, Jowisza, wprowadzajcego ad w  pierwotny, bezksztatny chaos wypeniajcy wszechwiat. Za pomoc alegorycznych figur i jasnej dla wspczesnych symboliki, artysta mwi tu o porzdkujcej roli krla, nadawcy praw i sternika pastwowej nawy, ktrego twrcza dziaalno czyni poddanych szczliwymi i bezpiecznymi wrd grocego zewszd zamtu. W czasach niepokoju i narastajcego zagroenia pastwa wybranie przez Stanisawa Augusta takiego wanie tematu odczyta mona jako  prb wskazania drogi swym poddanym, pouczenia ich i skupienia wok osoby krla jako jedynej nadziei na spokojn i dostatni przyszo. Po obu stronach paradnych drzwi do Sali stoj dwa posgi z biaego marmuru - Apolla, opiekuna sztuk i nauk, ktrego twarz jest portretem Stanisawa Augusta i Minerwy, bogini wojny, o rysach carycy Katarzyny II, na ktrej pomoc i przyja liczy krl a do swego i Ojczyzny tragicznego koca.
W Sali stano na marmurowych postumentach sze wielkich kandelabrw w ksztacie trjnogw ze zoconego brzu, midzy oknami i przy ogromnych zwierciadach zawisy wieczniki cienne z figurami kariatyd. Urod tej zoto - biaej sali, umieszczonej w ryzalicie od strony Wisy, podnosi jeszcze pikny widok na rzek i malowniczy brzeg praski.

Zamek bdcy rezydencj monarsz peni take funkcj siedziby Sejmu Rzeczypospolitej. Dwie sale sejmowe, Poselska i Senatorska, utraciy charakter izb parlamentarnych po powstaniu listopadowym i zostay podzielone na mniejsze pomieszczenia o innej zupenie funkcji. Sale sejmowe w ich pierwotnym charakterze zrekonstruowano na podstawie zachowanych przekazw ikonograficznych. Sala Senatorska, jedna z najokazalszych sal zamkowych, dwukondygnacyjna, owietlona rzdem wielkich okien w zamknitych ukami niszach i mniejszymi, umieszczonymi powyej, otrzymaa dekoracj w postaci malowanych herbw ziem Rzeczypospolitej, oraz wielkiej mapy ukazujcej rozlege, cho ju okrojone terytorium chylcego si ku upadkowi pastwa. Oryginalny fotel tronowy stoi pod ozdobionym naszywanymi galonami  baldachimem, na tle rwnie bogato galonowanego zaplecka. Fotele dla senatorw umieszczono zgodnie z wymogami ceremoniau obrad Sejmu Rzeczypospolitej. W sali tej uchwalono Konstytucj 3 Maja, ostatni prb generalnej reformy ustroju i wzmocnienia szlacheckiego pastwa osaczonego przez silne, absolutystyczne i scentralizowane monarchie ocienne. Znane rysunki Jana Pawa Norblina ukazuj dramatyczn chwil zaprzysienia Konstytucji przez krla wrd wiwatujcego tumu posw i senatorw, oklaskiwanego entuzjastycznie przez damy stojce na biegncej wzdu Sali galerii dla publicznoci.

Parter skrzyda pnocnego tradycyjnie mieci stancje, czyli mieszkania, dworzan. Zachowano podzia na stancj od strony Wisy i stancj od Dziedzica Wielkiego. Aranacja tych pokojw jest efektem prby rekonstrukcji opartej na nielicznych tylko rdach, gdy w wieku XIX tym ulegy one przebudowie na niezliczone pomieszczenia biurowe, tracc swj pierwotny charakter i dekoracj. Obecnie wypeniaj je gromadzone pieczoowicie meble, obrazy, srebra, tkaniny i ceramika z XVI i XVII wieku.
Najokazalsz sal przyziemia jest  Dawna Sala Poselska, ze sklepieniem malowanym w herby ziem Rzeczypospolitej, wspartym na dwch potnych filarach, z dbowymi awami dla 190 posw i krzesem dla marszaka przewodniczcego obradom.

Oprcz zrekonstruowanych sal pierwszego i drugiego pitra, w Zamku mona obejrze take kilka innych ekspozycji. W piwnicach pokazano eksponaty pochodzce z wykopalisk archeologicznych prowadzonych na terenie Zamku i Starego Miasta - przedmioty uytku codziennego nalece do przedstawicieli wszystkich warstw spoecznych. Wyeksponowano tam obok fragmentw ceramiki z krlewskiej zastawy, gliniane miski z ktrych jadao posplstwo, obok rajtarskiego buta, misternie wycinany bucik dziecinny, naczynia apteczne i naczynia do gorzaki... relikty wiata, ktry odszed...
Na drugim pitrze, w Pokojach Krlewiczowskich, zamieszkaych niegdy przez synw Zygmunta III i Jana III, eksponowane s obrazy historyczne Jana Matejki: Batory pod Pskowem,  Rejtan, Uchwalenie Konstytucji 3 Maja i inne.
Na podstawie zdj i przy wsppracy crki pisarza, zrekonstruowano mieszkanie Stefana eromskiego, mieszkajcego w Zamku w latach 1922-25 i tu zmarego.
Rwnie na drugim pitrze mona oglda Gabinet Prezydenta Ignacego Mocickiego i Pokoje Wadz Rzeczypospolitej na Uchodstwie, w ktrych eksponuje si wyposaenie i przedmioty pochodzce z siedziby rzdu w Londynie.

W osobnym wntrzu wystawione  s obrazy z daru profesor Karoliny Lanckoroskiej. Stanowi one cz kolekcji gromadzonej przez blisko dwa stulecia przez jej przodkw. Pocztek kolekcji stanowi zakup obrazw z dawnej galerii Stanisawa Augusta dokonany przez Kazimierza Rzewuskiego w 1815 r. Wczono do kolekcji portrety rodzinne zgromadzone w paacu w Rozdole, pniej - kolekcj malarstwa francuskiego, kolekcj wachlarzy i miniatur, ktr wniosa do rodzinnych zbiorw Leonia Potocka. Karol Lanckoroski powikszy zbiory o obrazy szkoy woskiej z XIV -XVI i obiekty sztuki orientalnej. W czasie I wojny wiatowej kolekcja zostaa zabezpieczona w wiedeskim paacu Lanckoroskich, gdzie doczekaa wybuchu II wojny, kiedy to zagarny j wadze niemieckie. Odzyskana po wojnie i umieszczona w zamku Hohenems w Austrii, ucierpiaa od poaru - spono wwczas ponad 100 obrazw, najcenniejsze jednak uratowano i przewieziono do Anglii i Szwajcarii. 26 padziernika 1994 Karolina Lanckoroska, ostatnia z rodu, podarowaa kolekcj Rzeczypospolitej Polskiej. Na Zamek warszawski trafiy obrazy pochodzce z dawnej kolekcji Stanisawa Augusta, portrety rodzinne Rzewuskich i Lanckoroskich, meble, archiwalia i pamitki rodzinne. Zbiory Zamku  krakowskiego wzbogaciy si o obrazy szkoy woskiej.
W Zamku warszawskim mona podziwia dwa najwspanialsze dziea kolekcji - obrazy Rembrandta van Rijn - "Dziewczyna w kapeluszu" i "Uczony przy pulpicie", pochodzce z galerii Stanisawa Augusta, rwnie figurujcy w inwentarzach zbioru Stanisawa Augusta obraz Ludolfa Bakhuizena "Burza morska", obrazy Adriena van Ostade, Davida Teniersa m., Philipsa Wouwermana i innych uznanych mistrzw szk flamandzkiej, holenderskiej, francuskiej, a take obrazy malarzy tworzcych w Polsce - Marcella Bacciarellego, Jzefa Grassiego, Jana Piotra Norblina.

Warszawski Zamek Królewski to jedno z najważniejszych miejsc na mapie polskiego dziedzictwa narodowego. W przeciwieństwie do jego historycznego charakteru, dzisiejszy świat oferuje zupełnie nowe formy rozrywki. Przykładem może być kasyno na Blik, które zdobywa popularność dzięki wygodnej obsłudze i błyskawicznym transakcjom.
Orodek Owiatowy zaproponowa program lekcji muzealnych, dziki ktrym mona w szczeglny sposb dowiadczy przeszoci przez obcowanie z przedmiotami zabytkowymi wypeniajcymi wntrza Zamku. Bogactwo moliwych tematw jest ogromne. Dotycz one rozgrywajcych si niegdy w Zamku wydarze, czsto dramatycznych, bo dramatyczn przecie bya historia naszego kraju, przywouj sylwetki wanych postaci historycznych , kreuj obraz ycia w minionych epokach.
Sposb prowadzenia zaj apeluje do wyobrani modego czowieka, skania do aktywnego rozumienia przeszoci, uczy wiary, i mona poprzez studiowanie historii zrozumie wspczesno i, e moe to by pomocne w ksztatowaniu wasnego ycia. Czyli - jest po prostu ciekawy.

Lekcje muzealne przeznaczone s dla szk podstawowych i gimnazjw z Warszawy i okolic. Jeeli nie mieszkacie w Warszawie lub w jej pobliu, moecie by oprowadzeni po Zamku w sposb specjalny. Przygotowano dla was moliwo zwiedzania tematycznego.


Zamek czynny:
- od wtorku do soboty w godzinach 10.00 - 16.00,
- w niedziele od 11.00 do 16.00 - wstp bezpatny (bilety jednak wydaje kasa).
Zamek nieczynny jest w poniedziaki oraz w wita Wielkiej Nocy - w dniach 14-15 kwietnia 2001 r.
Rezerwacji mona dokonywa w Dziale Rezerwacji - listownie pod adresem Plac Zamkowy 4, 00-277 Warszawa, lub telefonicznie (0-22) 657-22-71 w godz. 9 - 14. Zgoszenia grup niepenosprawnych tel. (0-22) 657-23-16.
 
 
Oficjalna strona Zamku Krlewskiego w Warszawie