MUZEUM ARCHITEKTURY WE WROCAWIU
ul. Bernardyska 5, 50-156 Wrocaw
tel. (0-71) 343-36-75, 344-82-78, fax 344-65-77

Muzeum Architektury znajduje si w zabytkowym zespole byego klasztoru i kocioa jaki na wschodnim kracu tzw. Nowego Miasta wzniesiono po 1453 roku z inicjatywy Jana Kapistrana, zaoyciela zakonu bernardynw, przybyego z Woch. Budow kocioa murowanego rozpoczto w 1466 roku, chocia powicenie odbyo si dopiero 4 wrzenia 1502 roku. Koci nosi wezwanie w. Bernarda ze Sieny. Jest to pnogotycka trjnawowa bazylika z wyduonym, wielobocznie zakoczonym prazbiterium. Nierytmicznie rozstawione filary o planie krzyowym rozdzielaj nawy. Nawa gwna i prezbiterium s przesklepione gwiadzicie, nawy boczne sklepieniami krzyowymi rozdzielonymi szerokimi gurtami. Prezbiterium byo kiedy od nawy oddzielone przegrod. Do poudniowo-zachodniego naroa korpusu dostawiono kaplic pod wezwaniem Najwietszej Marii Panny, pniej (po kanonizacji w 1690 r.) w. Jana Kapistrana. Koci wzniesiono z cegy wprowadzajc jednak co kilka warstw pas kamienia. Wie, nisk z powodu ssiedztwa fortyfikacji, umieszczono w narou pomidzy korpusem a prezbiterium, od strony poudniowej. Od teje strony dostawiono te do kocioa klasztor. W 1492 roku istniay ju wok wirydarza trzy skrzyda, w pnocnym - zakrystia z przedsionkiem na jednym supie, szerokie przesklepione sieciowo skrzydo zachodnie oraz poudniowe - mieszczce kruganek i refektarz. Ten ostatni by poczony z wolno stojc od zewntrz kuchni. W poudniowym skrzydle na pitrze mieciy si sale sypialne. Wzniesione najpniej, bo okoo 1500 roku skrzydo wschodnie (ju nieistniejce w formie pierwotnej) miecio kapitularz i wystpujc wielobocznie ku wschodowi kaplic. Zasadniczy czworobok klasztoru otacza wewntrzny ogrd - wirydarz. W 1517 roku przeduono ku zachodowi skrzydo poudniowe, przeznaczajc je przypuszczalnie na przyjmowanie goci klasztoru. Skrzydo to, korpus kocioa i czworobok klasztoru otaczaj drugi ogrd.
W 1522 roku rada miejska polecia bernardynom opuci klasztor. Bracia zakonni uraeni t decyzj opucili demonstracyjnie miasto. Klasztor zamieniono na szpital, koci od 1526 roku sta si parafialnym - ewangelickim. Poczwszy od 1674 roku dziaaa take biblioteka. Resztki jej zbioru znajduj si dzi w Bibliotece Uniwersytetu we Wrocawiu.
Zesp by wielokrotnie niszczony poarami. Najpowaniejszy w 1628 roku zniszczy mury zachodniej elewacji kocioa, sklepienia i chr organowy, jak te, do powanie, budynki klasztoru. Remont zakoczono dopiero w 1634 roku. W latach 1703-1704 zbudowano barokowy szczyt zachodni, za w latach 1704-1707 drewniane empory w nawach bocznych kocioa. W 1853 roku przeprowadzono do gruntown, raczej nieudan rekonstrukcj kocioa, w 1871 roku rozebrano gotyckie, wschodnie skrzydo klasztoru, zastpujc pseudogotyckim, a w 1872 roku rozebrano kuchni klasztorn. Kolejn przebudow zarwno kocioa jak i klasztoru przeprowadzono w latach 1898-1901. Najlepiej daje si to zaobserwowa na gwnym, zachodnim portalu kocioa. W tym stanie zesp dotrwa do czasu zniszcze z koca II wojny wiatowej. W 1945 roku straty oceniano na 70%.
Restauracj zespou przeprowadzono wedug projektw architekta Edmunda Maachowicza, prace wykonay Pracownie Konserwacji Zabytkw. W 1960 roku oddano do uytku skrzydo poudniowo-zachodnie, w 1965 roku czworobok klasztorny, za w 1974 roku - koci.
Projekty adaptacji na cele muzealne wntrza kocioa przygotowali Olgierd Czerner i Marta Wojciechowska. Dwie gwne przyczyny legy u podstaw zaoenia Muzeum Architektury: konieczno znalezienia gospodarza i dobrego uytkownika dla zniszczonego zabytkowego, byego klasztoru i kocioa bernardynw oraz konieczno znalezienia miejsca dla pokazania rnych autentycznych fragmentw architektonicznych uratowanych z ruin zniszczonych w 1945 roku zabytkw Wrocawia. Przygotowujc jednak pewne dokumenty fundacyjne uznano te powody za niewystarczajce i zdecydowano powoa muzeum, ktre zajoby si generalnie problemami architektury na obszarze caego kraju.

Muzeum Architektury zostao zaoone 1 stycznia 1965 roku i byo pocztkowo oddziaem Muzeum Miasta Wrocawia dziaajc pod nazw Muzeum Architektury i Odbudowy, za z dniem 1 stycznia zostao usamodzielnione jako autonomiczna, specjalistyczna placwka o nazwie Muzeum Architektury we Wrocawiu. Z dniem 15 marca 1989 roku zostao zaliczone do muzew o specjalnym znaczeniu. Od samego pocztku statut muzeum przewidywa szerokie zainteresowanie si kolekcjonowaniem muzealiw obrazujcych rozwj architektury bez ograniczen czasowych i terytorialnych, wyrniajcych jednak Polsk, jak te muzealiw dokumentujcych ycie i dziaalno twrcw architektury - architektw.
Wejcie gwne do muzeum znajduje si w rodku poudniowej elewacji klasztoru, od strony Alei Sowackiego i hotelu Panorama. Z hallu mona wej w prawo do sali ekspozycji architektury wczesnoredniowiecznej i przez ni do krugankw, lub wprost z hallu do zachodniego kruganku. Najlepszy wgld w wirydarz, stylowy klasztorny ogrdek, jest z kruganku wschodniego. Wejcie do wntrza kocioa prowadzi z naroa pnocno-zachodniego klasztoru, w przedueniu osi wyznaczonej gwnym wejciem do muzeum. Sala odczytowa w dawnej zakrystii znajduje si w pnocno-wschodnim narou klasztoru. (Sanitariaty dla publicznoci znajduj si na I pitrze, dostpne schodami z hallu wejciowego. Tymi schodami mona si te dosta do pomieszcze administracyjnych i pracowni muzeum.)
Zbiory muzeum obejmuj:
- oryginalne fragmenty architektoniczne z kamienia, ceramiki, metalu i drewna, jak np. portale, obramienia okienne, kolumny, bazy i kapitele, ebra, wsporniki, zworniki, klucze, gzymsy, kraty, stropy, dekoracje sufitw, itp.;
- ikonografi architektury (rysunki, grafiki, fotografie i negatywy);
- projekty, rysunki, szkice;
- notatki, dzienniki i pamitniki, szkicowniki, dyplomy oraz inne dokumenty z ycia architektw;
- dziea sztuki zwizane z architektur.

Organizacyjnie muzeum jest podzielone na dziay:
1. architektury redniowiecznej,
2. architektury nowoytnej,
3. architektury wspczesnej i odbudowy,
4. plastyki zwizanej z architektur,
5. dokumentacji wizualno-fonicznej (z pracowni fotograficzn),
6. owiatowo-wydawniczy.
Przy muzeum znajduje si te pracownia modelarska i biblioteka.
Od 1987 roku w skad muzeum wchodzi oddzia - Muzeum Architektury cmentarnej przy ulicy lnej.


WYSTAWY STAE:
- Architektura wczesnego redniowiecza.
- Witrae redniowieczne.
- Architektura gotycka.
- Rozwj urbanistyczny Wrocawia pt. "Wrocaw - wczoraj, dzi i jutro".
- Galeria plastyki zwizana z architektur.
Tylko nieznaczna cz kolekcji muzeum jest pokazywana w staych ekspozycjach.
Zbiory muzealiw z papieru (grafiki, rysunki, projekty) mona oglda na wystawach czasowych, ktre zmieniane co kilka tygodni umoliwiaj stopniowe zapoznawanie si z zasobami placwki. Bardzo czsto pokazywane s te wystawy czasowe sprowadzane z innych placwek w kraju, a take z zagranicy. Muzeum bowiem utrzymuje kontakty z wieloma podobnymi placwkami w wiecie bdc czonkiem Midzynarodowej Konfederacji Muzew Architektury (ICAM).
We wntrzach muzeum odbywaj si rne imprezy, jak koncerty, pokazy teatralne, spotkania, konferencje, odczyty, lekcje muzealne dla modziey szkolnej oraz seminaria studenckie. Mimo upywu 500 lat od wzniesinia budynkw klasztornych ttni one nadal yciem, muzeum za wpisao si trwale w kulturowy krajobraz Wrocawia i Polski.

WYSTAWY CZASOWE
- "lskie Elizjum" - 26.06. - 26.08.01. prezentacja zamkw i zaoe ogrodowych Kotliny Jeleniogrskiej
- "Erich Mendelsohn" - 04.10. - 18.11.01 wystawa monograficzna
- "Villa Dei Misteri" - 28.11.- 06.01.02, malarstwo Jerzego Nowosielskiego
- "Zapomniana pracownia - Instytut witraowy Adolfa Seilera 1846-1945" 08.10. - 24.11.01
- "Roman Opaka - malarstwo" 33.08. - 31.08.2001

PLANY:
- Dwory Kodzkie - wystawa konserwatorska
- Edmund Maachowicz - dorobek twrczy
- Teresa Rachwa - rysunek
- Stanisaw Klimek - fotografia

Olgierd Czerner

MUZEUM ARCHITEKTURY we Wrocawiu
ul. Bernardyska 5, 50-156 Wrocaw
tel. (0-71) 343-36-75, 344-82-78, fax 344-65-77
strona www


Z A P R A S Z A M Y !