MUZEUM MAZOWSZA ZACHODNIEGO W YRARDOWIE
ul. Karola Dittricha 1, 96-300 yrardw
tel. (0-46) 855-41-79, 855-33-13, fax. 854-81-80

Idea utworzenia muzeum w yrardowie zrodzia si na pocztku XX wieku. Jej zwolennikiem i propagatorem by yrardowski spoecznik Jzef Procner. Cz jego zbiorw trafia do utworzonego w 1961 roku Muzeum Historii Ruchu Robotniczego miasta yrardowa. Pierwsz ekspozycj otworzono w dniu 1 maja 1961 roku. Prezentowano na niej przede wszystkim muzealia zwizane z powstaniem zakadw wkienniczych, zaoeniem osady fabrycznej i histori yrardowa. W 1976 roku zmiany administracyjne wpyny na status i charakter dziaalnoci muzeum. Przyjo ono nazw Muzeum Okrgowego w yrardowie i swoim zasigiem dziaania objo wojewdztwo skierniewickie. Od tej pory merytorycznie podlegay mu muzea terenowe w Brzezinach, Rawie Mazowieckiej i Sochaczewie. Znalazo to midzy innymi swj wyraz w podejmowaniu bada terenowych, dziaaniach na rzecz ochrony zabytkw i promowaniu kultury caego regionu. W 1983 roku z inicjatywy Muzeum w yrardowie oraz lokalnej spoecznoci utworzone zostao w Lipcach Reymontowskich Muzeum im. Wadysawa St. Reymonta jako zamiejscowy oddzia yrardowskiego muzeum. W 1991 roku Muzeum w yrardowie rozszerzyo swoj dziaalno o kolejny, tym razem miejscowy oddzia - Gabinet Pisarza Pawa Hulki-Laskowskiego. W 1999 roku zmiany administracyjne w kraju spowodoway, i muzeum przeszo pod zarzd Starostwa Powiatowego w yrardowie. Z dniem 30 czerwca 2000 roku muzeum zmienio nazw na Muzeum Mazowsza Zachodniego w yrardowie i przyjo nowy statut.

Muzeum prezentuje nastpujce wystawy stae (budynek gwny):
- "Izba yrardowska rodziny robotniczej z pocztku XX wieku". Wystawa zorganizowana zostaa przy wspudziale mieszkacw yrardowa, ktrzy ofiarowali wikszo eksponatw. Prezentuje ona wyposaenie wntrza mieszkalnego na terenie osady fabrycznej z pocztku XX w.
- "Galeria prac Jzefa Rapackiego"
W 1992 r. muzeum rozpoczo kolekcjonowanie dzie Jzefa Rapackiego, malarza, ktry przez ponad 20 lat swojego ycia tworzy w pobliskiej Olszance. Zwieczeniem tych dziaa stao si udostpnienie zwiedzajcym w 1997 r. staej ekspozycji prac Rapackiego. Prezentowanych jest na niej 30 obiektw, na ktre skadaj si obrazy olejne, akwarele, pastele, grafiki. Najcenniejsze z nich to pejzae: "Pejza z kaczecami" z 1928 r., "cieka w lesie" z 1913 r., "Pejza jesienny z brzozami" z 1923 r., "W cieniu brzz" z 1921 r.

wystawa objazdowa:
- "Polskie siy zbrojne na frontach II wojny wiatowej"
Gminny Dom Kultury w Puszczy Mariaskiej, Miejska Biblioteka Publiczna w yrardowie, Miejski Orodek Kultury w Mszczonowie.

wystawy poza siedzib:
- "Zygmunt Winiewski - pastele" BWA w Bydgoszczy (01.09.2000)
- "Reymontowskie pory roku" Zakad Narodowy im. Ossoliskich we Wrocawiu (16.10.2000)
- "Tadeusz apiski - malarstwo i grafika" Galeria "ESTA" w Gliwicach (28.10.2000)

Kolekcje wiodce.
Muzeum gromadzi pamitki historyczne, archiwalia, fotografie i przedmioty zwizane z przeszoci zakadw wkienniczych i osady fabrycznej. Kolekcja prac Jzefa Rapackiego - malarza zwizanego z tym regionem.

Oferta owiatowa:
Do staych form dziaalnoci owiatowej prowadzonej przez muzeum nale lekcje muzealne i prelekcje dla modziey szkolnej. Tematy prelekcji:
- "Dziaalno kulturalno-owiatowa Pawa Hulki-Laskowskiego i jego rodziny" (Elbieta Sowiska)
- "Dorobek literacki, translatorski i publicystyczny Pawa Hulki-Laskowskiego" (Elbieta Sowiska)
- "Mj yrardw" - wspomnienia Pawa Hulki-Laskowskiego o dawnym yrardowie (Elbieta Sowiska)
- "Kultura ludowa Lipiec Reymontowskich i jej odzwierciedlenie w powieci "Chopi" W. St. Reymonta" (Barbara Rzeczycka)
- "Codzienno i odwitno w yciu mieszkacw osady fabrycznej w yrardowie" (Barbara Rzeczycka)
- "Kubizm - Pablo Picasso" (Barbara Bartkowicz)
- "Obrzdy i wierzenia mieszkacw staroytnego Egiptu" (Barbara Bartkowicz)
- "Paace i dwory okolic yrardowa" (Barbara Bartkowicz)
- "Rola fabryki w powstaniu osady i miasta yrardowa" (Krzysztof Zwoliski)
- "Kultura i owiata w dawnym yrardowie" (Maryla Pudeek)
Z inicjatywy i przy wspudziale muzeum organizowane s liczne konkursy z zakresu wiedzy historycznej o yrardowie, historycznego wiadectwa mniejszoci narodowych w yrardowie, a take konkursy fotograficzne, plastyczne, folkloru i sztuki ludowej.

Pracownicy naukowi muzeum udzielaj systematycznie konsultacji osobom zainteresowanym histori zakadw i miasta, oraz yciem kulturalnym i spoecznym yrardowa. Wrd osb korzystajcych z tych konsultacji szczeglnie liczn grup stanowi uczniowie szk yrardowskich, studenci i naukowcy.
Inn form dziaalnoci kulturalnej muzeum s spotkania z ciekawymi ludmi - artystami, literatami, podrnikami. Tradycj stao si organizowanie w muzeum koncertw muzyki klasycznej w wykonaniu solistw i zespow kameralnych, a w sezonie letnim koncertw muzyki rozrywkowej i form teatralnych na tarasie muzeum.
Pracownicy muzeum, odpowiadajc na zapotrzebowanie miejscowych szk, prowadz prelekcje poczone z pokazem filmw wideo z dziedziny geografii, przyrody, teorii filmu i sztuki.


Dziaalno naukowa:
Najwaniejsze zainteresowania badawcze muzeum mona podzieli na trzy zasadnicze czci: problematyka historyczno-biograficzna, historia yrardowa i jego przemysu, oraz problematyka etnograficzna yrardowa i Lipiec Reymontowskich. Badania biograficzne odnosz si przede wszystkim do takich postaci jak: Filip de Girard, Pawe Hulka-Laskowski, Karol Marczak. Ostatnio, dziki kontaktom zagranicznym, rozpoczto badania nad biografi Szkota - Thomasa Garviego. Spord tematw dotyczcych historii yrardowa naley wymieni: histori fabryki wyrobw lnianych, modelowy ukad urbanistyczny przemysowego yrardowa, histori Armii Krajowej Obwodu "Baant". Rozszerzajc zasig zainteresowa badawczych poza miasto, pracownicy muzeum zajli si histori obszaru Puszczy Kampinoskiej po 1914 roku oraz tematem "Cudzoziemcy i ich rola w ksztatowaniu yrardowskiej osady fabrycznej i rozwoju zakadw wkienniczych: w tym "Losy Szkotw w yrardowie i na ziemiach polskich".

Warsztaty, seminaria, sympozja:
Od 1993 roku Muzeum jest organizatorem corocznych warsztatw plastycznych dla dzieci i modziey niepenosprawnej, prowadzonych przez Zygmunta Winiewskiego - profesora z Cambridge.
Seminaria:
- "Wadysaw St. Reymont w 75-t rocznic mierci" (26.09.2000, Putusk). Organizatorzy: Wysza Szkoa Humanistyczna w Putusku, Oglnopolski Komitet Obchodw Roku Reymontowskiego. Referat: dr J. Nazibo "Tradycje reymontowskie w wiadomoci mieszkacw Lipiec
- Zjazd pisarzy, dziaaczy i twrcw ludowych (28.10.2000, Lipce Reymontowskie). Organizatorzy: Ludowa Spdzielnia Wydawnicza w Warszawie, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie, Muzeum Mazowsza Zachodniego w yrardowie, Komitet Organizacyjny Obchodw Roku Reymontowskiego. Referat: dr J. Nazibo "Reymont w yciu kulturalnym spoecznoci Lipiec Reymontowskich".

Wydawnictwa, publikacje, katalogi:
Od 1992 roku Muzeum wydaje we wasnym zakresie yrardowski Rocznik Muzealny. Na jego tre skadaj si artykuy o tematyce historycznej, etnograficznej, religioznawczej i technicznej, przygotowywane zarwno przez pracownikw muzeum jak i innych autorw, oraz opracowania katalogw naukowych zbiorw, m.in. dziau ikonografii. Wydano rwnie przewodnik po staej galerii prac Jzefa Rapackiego. Z okazji jubileuszu 35-lecia muzeum wydano katalog "Muzeum Okrgowe 1961-1996" omawiajcy histori powstania, zbiory oraz zakres i formy dziaalnoci placwki. Muzeum wydaje rwnie z okazji organizowania wystaw staych i czasowych informatory i foldery.
Opublikowano m.in.:
- katalogi wystaw: "Tadeusz apiski. Grafika, akwarele", "Tadeusz apiski. Reminiscencje", "Eugeniusz Geno-Makowski. Malarstwo. Kosmos niezamierzony", "Maciej Modzelewski. Malarstwo, grafika, rysunek", "Jzef Rapacki. Malarstwo, rysunek, grafika.", "Marian Schmidt. Fotografie.", "Profesorowie Wydziau Sztuk Piknych Uniwersytetu Maryland w USA", "Henryk Feilhauer. Grafika - mae formy", "Zygmunt Winiewski. Pastele", "Artur Krajewski. Malarstwo, rysunek", "Roman ygulski. Litografie", "Jacek Malczewski. Malarstwo Modej Polski", "Witold Danilkiewicz. Impresje z dalekiej Pnocy", "Z ycia kulturalnego w dawnym yrardowie", "Magia Czarnej Afryki", "Lipce Reymontowskie - Rok Reymontowski".
- informatory: "Filip de Girard", "Mieszkacy yrardowa na starej fotografii", "Tradycje lipieckie", "Muzea woj. skierniewickiego".
- wydawnictwa: "Muzeum w yrardowie 1961-1991", "Zabytki architektury woj. skierniewickiego", "yrardw", "Bolimowski Park Krajobrazowy", "Midzymuzealne badania etnograficzne", "Pawe Hulka-Laskowski", "Z dziejw yrardowskiej stray poarnej 1884-1984", "Pikno uyteczne czy pikno gince", "Muzea na Mazowszu".

GABINET PISARZA PAWA HULKI-LASKOWSKIEGO - Oddzia Muzeum Mazowsza Zachodniego w yrardowie.
Muzeum w yrardowie w dniu 2 maja 1991 roku otworzyo nowy oddzia - Gabinet Pisarza Pawa Hulki-Laskowskiego. Mieci si on w pomieszczeniach zajmowanych wiele lat przez pisarza, a nastpnie jego rodzin.
Pawe Hulka-Laskowski urodzi si w yrardowie 25 czerwca 1881 roku, w rodzinie czeskich ewangelikw, i by zwizany z yrardowem przez cae ycie. Tutaj rozpocz swoj bogat dziaalno pisarsk i spoeczn. Prowadzi wykady i kursy dla robotnikw, bra czynny udzia w pracach "Klubu Robotniczego" i Stowarzyszenia "Samoksztacenie". W dwudziestolecie midzywojennym zainicjowa szerok kampani prasow przeciwko bezrobociu i biedzie robotnikw yrardowa. Jednoczenie pisa nowe powieci, tumaczy literatur obc. Bardziej znane utwory z tego okresu to powieci "Porucznik Regier", "Mj yrardw", antologia "Pi wiekw herezji". Tumaczenia Pawa Hulki-Laskowskiego to dziea pisarzy czeskich, francuskich, angielskich i rosyjskich. Najbardziej znany przekad to "Przygody dzielnego wojaka Szwejka" J. Haka, "Podre Guliwera" J. Swifta oraz cykl powieci Jamesa F. Coopera.
Otwarta dziki staraniom muzeum ekspozycja skada si z dwch czci:
- biograficznej, przygotowanej przy wsppracy z Bibliotek Uniwersytetu dzkiego,
- oraz odtworzonego wntrza gabinetu pisarza.
Cz pierwsza zawiera materiay archiwalne, fotografie ilustrujce yciorys pisarza, jego dziaalno literack i spoeczn. Zaprezentowano rwnie wybr czasopism, z ktrymi wsppracowa, tumaczenia i prace wasne, cznie z rkopisami (notatki, fragmenty odczytw). Wyposaenie miejsca pracy pisarza stanowi oryginalne pamitki, zakupione od rodziny Pawa Hulki-Laskowskiego. Bogaty ksigozbir, na ktry skadaj si rnorodne sowniki, encyklopedie i literatura pikna, wzbogacaj liczne ksiki z dedykacjami, m.in. Gustawa Morcinka, Tadeusza Boya-eleskiego. Meble, obrazy, fotografie rodzinne, porcelana podkrelaj prywatny charakter wntrza.


MUZEUM MAZOWSZA ZACHODNIEGO w yrardowie
ul. Karola Dittricha 1, 96-300 yrardw
tel. (0-46) 855-41-79, 855-33-13, fax. 854-81-80
e-mail:[email protected]

Godziny pracy muzeum:
wtorki czwartki, pitki: 9.00-16.00
rody: 9.00-17.00
soboty, niedziedziele: 11.00-17.00
Dojazd: autobusami MZK z dworca PKS i PKP

ODDZIAY MUZEUM:

Gabinet Pisarza Pawa Hulki-Laskowskiego
ul. G. Narutowicza 34, 96-300 yraradw
tel. (0-46) 855-27-13
Godziny pracy muzeum:
wtorki, czwartki: 10.00-14.00

Muzeum im. Wadysawa St. Reymonta w Lipcach Reymontowskich
ul. Wiatraczna 10, 96-127 Lipce Reymontowskie
tel. (0-46) 831-61-12
Godziny pracy muzeum:
od wtorku do pitku: 9.00-14.00
soboty, niedziele: 10.00-15.00

Dyrekcja i opiekunowie dziaw:
Dr Jerzy Nazibo - dyrektor
Dr Krzysztof Zwoliski - dzia historii
Mgr Barbara Rzeczycka - dzia etnografii
Mgr Barbara Bartkowicz - dzia sztuki
Maryla Pudeek - dzia ikonografii
Elbieta Sowiska - oddzia Gabinet Pisarza Pawa Hulki-Laskowskiego
Mgr Zbigniew Nagieo - kierownik oddziau - Muzeum im. W. St. Reymonta w Lipcach Reymontowskich


Z A P R A S Z A M Y !