ZABYTKI   POWIATU   WOOMISKIEGO

CHRZSNE
Pnorenesansowy PAAC wzniesiono w 1635 r. Jest to pitrowa, murowana budowla na planie prostokta. Po bokach rodkowej czci elewacji pn-zach. znajduj si dwa ryzality. Do paszczyznowo potraktowana fasada podzielona zostaa pilastrami. Naroa ujto w boniowane lizeny. Prostoktne okna ujto w uszakowate obramienia. Fryz podokapowy zdobi motyw rolinny. ciany szczytowe poddasza podzielono toskaskimi pilasterkami. Naczkowy dach z dymnikmi kryty jest dachwk. Wewntrz zachowaa si dekoracjasztukatorska i rokokowe kominki. W pobliu paacu znajduj si resztki PARKU krajobrazowego z 1. po. XIX w.

CZARNA
- Drewniany, parterowy DWR zbudowano w 2. po. XVIII w. Parterowa budowla na planie prostokta, posiada od frontu ganek o czterech kolumnach toskaskich na murowanym cokole, zwieczony trjkatnym drewnianym szczytem z dwoma okulusami. Mansardowy dach pokryty jest gontemi som.
- Resztki PARKU krajobrazowego pochodz z 1. po. XIX w.
- Neogotycki SPICHLERZ murowany wzniesiono ok. po. XIX w. Od frontu posiada ryzalit z podcieniem o trzech ostroukowych arkadach, zwieczony trjkatnym szczytem z pycin o wykroju czterolicia. Jego otwory okienne posiadaj ostroukowy ksztat. Dwuspadowy dach pokrywa blacha.
- KAPLICZK przydron wzniesiono w XVIII w. Jest ona murowana, supowa, dwukondygnacjowa na cokole. Wewntrz znajduje si barokowa rzeba w. Rocha, pochodzca z XVIII w.

DBRWKA
- Na miejscu poprzednich drewnianych, w latach 1881-4 wzniesiono, murowany KOCIӣ PARAFIALNY p. w. Podwyszenia Krzya w. wg proj. arch. Zygmunta Twarowskiego. Neogotycka, jednonawowa witynia posiada wie od zachodu. Wikszo wyposazenia kocioa pochodzi z XVIII w.
- KAPLICA POGRZEBOWA wzniesiona zostaa wspczenie z kocioem.
- Na CMENTARZU grzebalnym znajduje si pnoklasycystyczny nagrobek z piaskowca ks. Jana Sypniewskiego (zm. 1852). Dwie KAPLICZKI przydrone pochodz z XIX w.

DBINKI
= ZAOENIE DWORSKIE skada si z DWORU i dwch OFICYN ustawionych do niego pod katem prostym po bokach dziedzica i PARKU. Murowany, klasycystyczny DWR wzniesiono w 1. po. XIX w. (przed 1841). W 2. po. XIX w. przebudowa go Wadysaw Mierzanowski. Dwr jest parterowy z piatrowa czcia rodkowa wysunit ryzalitowo przed fasad. Przed ryzalitem znajduje si portyk o czterech kolumnach toskaskich w wielkim porzdku z trjktnym szczytem. Wewntrz znajduje si dekoracja sztukatorska. Czterospadowy dach kryty jest dachwk. OFICYNY dworskie wzniesiono zapewne w 2. po. XVIII w. S to murowane, parterowe budowle na planie prostokata. Ich ciany urozmaicaj lizeny i pyciny. Dachy czterospadowe z dymnikami kryte s dachwk. PARK zaoony w XVIII w. przekomponowano na przeomie XIX i XX w.

GRODZISK
Na miejscu poprzedniego drewnianego, postawiono w 1950 r. murowany KOCIӣ FILIALNY p.w. w. Michaa Archanioa.

JADW
- Obecny murowany KOCIӣ PARAFIALNY p.w. Znalezienia Krzya w., wzniesiono na miejscu poprzednich drewnianych w latach 1882-6 wg proj. arch. Jzefa Piusa Dziekoskiego. Wewntrz znajduj si rokokowe organy.
- Na CMENTARZU grzebalnym w KAPLICY wzniesionej w kocu XIX w. znajduje si obraz Chrystusa w grobie, autorstwa Miosza Kotarbiskiego oraz pnoklasycystyczny nagrobek z piaskowca Fryderyki z Ditzw Kotarbiskiej (zm. 1863).

JAKTORW
- Murowany, parterowy DWR bezstylowy wzniesiono w 1. po. XIX w., potem rozbudowano.
- KAPLICZKA na kolumnie, z eliwn figur w. Jana Nepomucena, wzniesiona zostaa ok. po. XIX w.

KLEMBW
Obecny, murowany KOCIӣ PARAFIALNY p.w. w. Klemensa, stan na miejscu poprzedniego drewnianego w latach 1823-9. W latach 1885-94 by rozbudowywany pod kierunkiem budowniczego W. Kamieskiego. Jednonawowy koci na planie krzya aciskiego, nosi cechy klasycyzmu. Fasad i elewacje boczne rozczonkowuj pilastry toskaskie. W zwieczeniu fasady wznosi si czworoboczna, dwukondygnacjowa wiea, ujta po bokach spywami i dekoracj w formie wazonw na cokoach. Dwuspadowe dachy wityni pokrywa dachwka. Wyposaenie kocioa pochodzi z XVIII i XIX w. Drewniana, czworoboczna DZWONNICA wzniesiona zostaa w 1. po. XIX w., jej namiotowy dach kryje gont.

KOBYKA
- Budowa pnobarokowego KOCIOA PARAFIALNEGO p.w. w. Trjcy, rozpocza si w 1740 r. wg proj. arch. Guido Antonio Longhiego z Wenecji. Nastpnie rozbudowa go ok.1763 r. najprawdopodobniej Jakub Fontana. Obecnie jest to murowana, bazylikowa, trjnawowa witynia na planie prostokta z dwiema ujmujcymi fasad kwadratowymi wieami o zaokrglonych naroach. Nawa gwna otwiera si do bocznych trzema parami pkolicie zamknietych arkad filarowych. ciany nawy rozczonkowano oboonymi stiukiem, zdwojonymi pilastrami na wysokich, wybrzuszonych cokoach. Okna posiadaj ozdobne wykroje. Prezbiterium z drewnianymi loami na cianach bocznych, nakryte jest eliptyczn kopu. Gowice pilastrw i lepe okna zdobi stiukowe dekoracje rokokowe. Przsa naw bocznych rozdzielaj pary kanelowanych pilastrw. Murowany chr muzyczny o drewnianej balustradzie podtrzymuj dwie, pnobarokowe rzeby aniow.
- KAPLICA OGROJCOWA otwarta jest ku CMENTARZOWI kocielnemu wysok, plkolicie zamknit arkad. Jej ciany urozmaicaj pkoliscie zamknite wnki arkadowe. Przekrywa j kopua. Dwukondygnacjowa fasada o falistej linii, z cofnit czci rodkow ujtta jest w wysunite do przodu wiee. Ponadto urozmaicaj j bogate podziay: pkolumny na tle pilastrw, stojce na wybrzuszonych cokolikach, w przyziemiu s one toskaskie, a w grnej kondygnacji kompozytowe, pomidzy nimi znajduj si nisze i wnki. Szczyt fasady ujmuj spywy. Wejcie do kocioa posiada ozdobny wykrj. Wiee take s bogato dekorowane podziami i zwieczone hemami. Liczne polichromie wewntrz kocioa wykona Sebastian Eckstein lub Jzef Adam Meyer. Bogate wyposaenie wntrza pochodzi gwnie z XVIII w.
- Na CMENTARZU grzebalnym znajduje si murowana KAPLICA p.w. w. Filomeny, zbudowana w 1837 r. dla rodziny Matuszewskich. Wntrze kaplicy o rzucie kwadratu przekrywa pozorna kopua. Portal i otwory okienne maj ostroukowy ksztat. Od frontu kaplic dekoruje trjkatny szczycik z kwadratowa pycin. Na pnoc od kocioa znajduj si resztki parku, zaoonego w 3. w. XVIII w. przez jezuitw, z cigiem staww.

KRUBKI
Resztki PARKU krajobrazowego zaoonego na przeomie XVIII i XIX w. z kolistym stawem w pobliu ruin DWORU.

LASKOWO-GUCHY
Klasycystyczny, drewniany DWR zbudowano w kocu XVIII w. Parterowa budowla na planie prostokata posiada od podjazdu i ogrodu ganki o drewnianych supach, zwieczone trjktnymi szczytami. Czterospadowy dach kryty jest gontem. Jest miejscem narodzin Cypriana Kamila Norwida. W otoczeniu dworu znajduje si PARK pochodzcy z ok. po. XIX w.

MARKI
KOCIӣ PARAFIALNY p. w. Niepokalanego Poczcia N. P. Marii zbudowano w latach 1895-9, wg proj. arch. Jana Hinza i Jzefa Piusa Dziekoskiego.

MISE
KAPLICZKA przydrona zbudowana ok. po. XIX w. Jest barokowa, murowana z cegy, tynkowana. Supowa, w formie przysadzstej kolumny na wysokim czworobocznym cokole.

NADMA
KAPLICZKA przydrona zbudowana zostaa ok. po. XIX w. Jest czworoboczna, murowana, przekryta dwuspadowym dachem.

NIEGW
Obecny murowany KOCIӣ PARAFIALNY p.w. w. Trjcy, stan w latach 1863-6. Jest to pnoklasycystyczna, prostoktna budowla. Jej wntrze dziel dwie pary kolumn toskaskich, a przekrywa strop. Murowany chr muzyczny wspiera si na dwch kolumnach toskaskich. Fasad rozczonkowuj pilastry toskaskie i wieczy trjkatny fronton, za ktrym znajduje si belwederek z gloriett. Dwuspadowe dachy kryje blacha.
- Murowana, dwukondygnacjowa, czworoboczna DZWONNICA zbudowana zostaa w latach 1863-6. Przekryta jest dachem blaszanym.
- PLEBANIA to prostoktna, murowana, parterowa budowla, pochodzca z ok. po. XIX w. Przekryta jest dachem naczkowym, krytym blach.
- PARK zaoony ok. po. XIX w. otacza paac wzniesiony w 1872 r. W parku znajduje si KAPLICZKA z rzeb N. P. Marii Niepokalanie Pocztej z po. XIX w.

OKUNIEW
- Na miejscu pierwotnego, drewnianego wzniesiono KOCIӣ PARAFIALNY p.w. w. Stanisawa Kostki w latach 1823-35, by moe wg proj. Chrystiana Piotra Aignera. Salowa witynia jest murowana. Nawa na rzucie prostokta zakoczona jest wsz, pkolicie zamknit apsyd prezbiterialn, otoczon piciobocznym obejciem. ciany wntrza rozczonkowuj pilastry toskaskie, pomidzy ktrymi znajduj si pytkie wnki arkadowe. We wnkach tych znajduj si pkoliscie zmknite okna lub otarze. Chr muzyczny wsparty jest na trzech arkadach zamknitych koszowo. Fasad dziel cztery pilastry joskie i wieczy trjktny przyczek z pasko rzebion scen Ukrzyowania w tympanonie, powyej znajduje si szczyt schodkowy. Na osi fasady znajduje si portal z trjktnym przyczkiem. Dwuspadowy dach kryty jest blach. Wikszo wyposaenia kocioa pochodzi z XVIII w.
- Na CMENTARZU kocielnym wzniesiono ok. po. XIX nagrobek, z prostoktn wnk zamknit od gry koszowo i czterospadowym daszkiem blaszanym.
- Klasycystyczny PAAC zbudowano w 1. po. XIX w. Dwukondygnacjowa budowla na planie prostokta posiada trjboczny ryzalit od strony ogrodowej oraz nieznaczny ryzalit od frontu zwieczony trjktnym szczytem. Czterospadowy dach kryje blacha.
- W otoczeniu znajduj si resztki PARKU krajobrazowego, zaoonego wspczenie z paacem.
- Klasycystyczn KAPLIC cmentarn zbudowano w 2. w. XIX w. Jej fasada ujata jest w pary pilastrw toskaskich i zwieczona trjktnym szczytem. Wntrze urozmaicaj kanelowane pilastry. Okna maj pkolisty wykrj. Dwuspadowy dach kryje dachwka. W pobliu kaplicy stoi nagrobek Dionizego (zm. 1848) i Ludwiki (zm. 1849) Smoleskich, klasycystyczny z piaskowca.

POSTOLISKA
Obecny murowany, neogotycki KOCIӣ PARAFIALNY p.w. w. Stanisawa bpa, wzniesiono w latach 1913-19 wg proj. budowniczego Henryka Kudery. Wikszo wyposaenia kocioa pochodzi z XVIII w. Na cmentarzu grzebalnym stoi klasycystyczny nagrobek z piaskowca, Mateusza Murawskiego (zm. 1855).

POWITNE
- Obecny, drewniany KOCIӣ PARAFIALNY p.w. w. Jana Chrzciciela i w. Wojciecha, stan na miejscu poprzednich w 1940 r.
- Czworoboczna, murowana KAPLICZKA przydrona zbudowana zostaa ok. po. XIX w. Jej dwuspadowy dach kryty jest dachwk. Wewntrz znajduje si rzeba Chrystusa Ukrzyowanego, pochodzca z XVIII w.

RADZYMIN
- Murowany KOCIӣ PARAFIALNY p.w. Przemienienia Paskiego wzniesiono w latach 1773-80, prawdopodobnie wg proj. arch. Jana Chrystiana Kamsetzera. W latach 1897-1919 zosta powikszony i cakowicie przeksztacony przez arch. Konstantego Wojciechowskiego. Do pierwotnego klasycystycznego kocioa dobudowano nawy boczne, prezbiterium, kaplic skadzik, zakrysti i dwie wiee od frontu. Wikszo wyposaenia pochodzi z XVIII w.
- Klasycystyczna murowana DZWONNICA zbudowana zostaa w latach 1773-80. W dolnej kondygnacji znajduj si arkadowe wnki, grna, nieco wsza posiada zaokrglone naroa i przepruta jest czterema pkolicie zamknitymi przeroczami arkadowymi. Wieczy j murek attykowy. Namiotowy dach kryje blacha.

- Klasycystyczny, murowany budynek SZKOY wznis w latach 1843-4 arch. Antonio Corazzi. Dwukondygnacjowa budowla posiada plan litery L.
- Murowany, trjkondygnacjowy, klasycystyczny budynek SZPITALA wzniesiono ok. 1830 r. Posiada on ryzalit od tyu i dwa narone od frontu. Cz rodkow dziel w grnych kondygnacjach pilastry toskaskie i wieczy trjktny szczyt. Nad bocznymi ryzalitami znajduj si attyki z pycinami. Niski, czterospadowy dach kryje blacha.
- Resztki PARKU krajobrazowego pochodz z XVIII w.
- W KAPLICY na tzw. Rejtanwce znajduj si barokowe rzeby . Piotra i Pawa z XVIII w.
- W XX w. wystawiono na tzw. "Zjawieniu" drewnian KAPLICZK w stylu "podhalaskim" wg proj. arch. Feliksa Michalskiego.
- W pobliu kocioa usytuowana jest barokowa FIGURA przydrona w. Jana Nepomucena, wykonana z piaskowca w 2. po. XVIII w.

RASZTW
Drewniany, czciowo tynkowany DWOREK pochodzi z 1. po. XIX w. Parterowa budowla na planie prostokata posiada od frontu ganek o dwch supach. W otoczeniu znajduj si resztki PARKU z po. XIX w.

STRACHWKA
KOCIӣ PARAFIALNY p.w. Wniebowzicia N. P. Marii. Zbudowany zosta w latach 1958-61 wg proj. arch. Antoniego Boczewskiego.

STRUGA
KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Andrzeja Boboli i w. Michaa Archanioa. Zbudowany zosta w latach 1925-27 wg proj. arch. Feliksa Michalskiego. Znajduje si w nim XVIII-to wieczna kopia obrazu Michaa Archanioa wg Guido Reniego.

TUSZCZ
Dawny SPICHLERZ przy ul. Powstacw nr 22. Zbudowany zosta w 1. po. XIX w. Jest dwukondygnacjow murowan z cegy i tynkowan budowl, przekryt dachem dwuspadowym, krytym blach.

WOLA RASZTOWSKA
Barokowy w charakterze PAAC jest rekonstrukcj budowli pochodzcej z koca XVII w. Pitrowa, prostokatna budowla posiada dwie narone wiee alkierzowe oraz ryzality na osi fasad, zwieczone trjktnymi frontonami. Dach czterospadowy pokryty jest dachwk, a chemy wie blach.

WOOMIN
KOCIӣ PARAFIALNY p.w. Najwitszej Panny Marii Czstochowskiej stan w latach 1951-62, wg projektu arch. Stanisawa Marzyskiego, na miejscu poprzedniego.

ZBKI
KOCIӣ PARAFIALNY p. w. Tjcy witej zbudowany zosta w 1936 r.

ZUZANKA
Resztki PARKU krajobrazowego z 1. po. XIX w. zokazami starodrzewu, szpalerem topolowym oraz owaln wysp na stawie.