ZABYTKI   POWIATU   IAWSKIEGO

BAJERZE
PAAC eklektyczny, z koca XIX w., dla Ernsta Antala; parterowy z pitrow wystawk, nieregularny, z czworoktn wie i licznymi przybudwkami.

BORECZNO (Schnellwalde)
KOCIӣ gotycki, kamienno-ceglany, z ok. po. XIV w., odbudowany po 1601 r, remontowany w latach 1703 i 1832; salowy z wtopion wie frontow.

BYSZWAD
KOCIӣ gotycki, kamienno-ceglany, z 1. po. XIV w., odbudowany w XV w., remontowany w 1906 r; jednonawowy.

FREDNOWY (Frdenau)
KOCIӣ barokowy, zbudowany w latach 1754-68; na rzucie wyduonego omioboku, z wie od poudnia z 1928 r.

GADOWO (Goldau)
KOCIӣ drewniany o konstrukcji zrbowej, zbudowany w 1603 r., salowy z neogotyck, murowan wie frontow, z 1864 r.

GRABOWO k. Lubawy
KOCIӣ klasycystyczny, zbudowany w latach 1803-14, Hilary Szpilowski; salowy z fasad zwieczon trjktnym naczkiem i schodkowym szczytem.

IAWA (Deutsch Eylau)
KOCIӣ gotycki, ceglany, zbudowany ok. 1317-25, rozbudowany (m.in. o wie) w latach 1548-50, przebudowywany w 1642 i 1904 r.; jednonawowy z wie przy prezbiterium od pnocy.

JANUSZEWO (Januschau)
PAAC Oldenburgw, barokowy, z XVIII w., przebudowany na klasycystyczny w po. XIX w. i neobarokowy w pocz. XX w.; pitrowy z mezzaninem, z ryzalitem zwieczonym wolutowym szczytem.

KAMIENIEC (Finckenstein)
KOCIӣ barokowy, zbudowany w latach 1716-18 fundacji Albrechta Conrada Finck von Finckensteina, z wykorzystaniem murw budowli z ok. 1622 r., remontowany w latach 1885-86, salowy z wie frontow.

Pozostaoci PAACU rodziny zu Dohna-Schlobitten, barokowy, zbudowany w latach 1716-20, Jean de Bodt lub John de Collas, wzniesiony dla Albrechta Conrada Finck von Finckensteina, z dekoracj rzebiarsk pochodzc z lat 1762-72. W ruinie od 1945 r. Pawilon i zabudowania gospodarcze z XVIII w. Park krajobrazowy z koca XVIII w., z grot z ok. 1720 r. W paacu nakrcono sceny do filmu Maria Waleska z Gret Garbo.

KARNITY (Karnitten)
PAAC von Gntherw, neogotycki, zbudowany ok. 1855-56; pitrowy, o bryle urozmaiconej wieami, z arkadowym podjazdem od frontu.

KAZANICE
KOCIӣ gotycki, ceglany, z 2. po. XIV w., przebudowany ok. 1600; jednonawowy z neobarokowym prezbiterium 1926 r., i wie frontow.

KISIELICE (Freystadt)
KOCIӣ gotycki, ceglany, z ok. po. XIV w., remontowany w 1960 r.; jednonawowy z neogotyck wie przy prezbiterium od pnocy z lat 1856-57, Friedrich August Stler.

LUBAWA
KOCIӣ w. Anny, gotycki, z 2. w. XIV w., odbudowany ok. po. XVI w., remontowany ok. 1600 r.; salowy z gotyck kaplic i neogotyckim baptysterium od pnocy., renesansow kaplic kopuow od poudnia z 1581 r., oraz wie frontow.

ZESPӣ KLASZTORNY POFRANCISZKASKI (1580-1821, bernardynw):
KOCIӣ w. Jana Chrzciciela i w. Michaa (d. w. Teresy), pierwotnie gotycki, z ok. 1500 r., przebudowany w duchu manieryzmu w latach 1603-10; jednonawowy z wie frontow przebudowan w XVIII w., kryty manierystycznym stropem z paskorzebion dekoracj w kasetonach.
KLASZTOR barokowy, z ok. 1610 r., przebudowany w XVIII w., odbudowany po 1945 r.
KOCIӣ w. Barbary, szpitalny, drewniany o konstrukcji zrbowej, zbudowany w 1779 r.; jednonawowy z wie frontow.

GOWO (Langenau)
KOCIӣ w tradycji gotyckiej, zbudowany w latach 1600-04, fundacji von Polentzw, restaurowany od 1933 do 1935 r.; salowy z neogotyck wie frontow.

MORTGI
PAAC, z 4. w. XIX w.; na rzucie litery H, korpus i ryzality zwieczone trjktnymi szczytami.

OLBRACHTOWO (Gro Albrechtau)
KOCIӣ o konstrukcji szachulcowej, zbudowany w 1732 r.; salowy z wtopion wie frontow.

PRTNICA
KOCIӣ gotycki, kamienno-ceglany, z 1. po. XIV w., wielokrotnie remontowany; jednonawowy z wie frontow nadbudowan w drewnie z ok. 1651 r.

ROENTAL
KOCIӣ drewniany o konstrukcji zrbowej, zbudowany w 1761 r., jednonawowy z wie frontow, rozbudowany o kaplice boczne zapewne w XIX w.

SAMPAWA
KOCIӣ gotycki, kamienno-ceglany, z 2. w. XIV w.; jednonawowy z wie frontow i par neogotyckich kaplic bocznych z 1910 r.

SUSZ (Rosenberg)
KOCIӣ w. Antoniego, gotycki, ceglany, zbudowany ok. 1314-50, odbudowany na pocz. XV w., wielokrotnie remontowany, m.in. ok. 1600, 1735 i 1929 r.; jednonawowy z wie w narou pnocno-zachodnim.

SZYMBARK (Schnberg)
ZAMEK kapituy pomezaskiej, gotycki, zbudowany w latach 1301-86, rozbudowany m.in. na przeomie XIV/XV w., w 2. po. XVI w. i od 1717 do 1730, przebudowany na neogotycki w latach 1857-58. W odbudowie od 1991 r. Na rzucie czworoboku z 12 basztami i nieregularn zabudow przy kurtynie zachodniej i poudniowej. Oraneria klasycystyczna, z ok. 1800 r.

ZBROWO (Sommerau)
KOCIӣ, zbudowany w 1864 r.; salowy z wie frontow.

ZOTOWO
KOCIӣ drewniany o konstrukcji zrbowej, zbudowany w 1725 r, remontowany w 1932 r.; salowy, na rzucie wyduonego omioboku.