ZABYTKI   POWIATU   JAROCISKIEGO

BRZOSTKW
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Jana Chrzciciela zosta wzniesiony w latach 1839-40 na miejscu drewnianego z 1660r. Po poarze w 1913 r. koci by restaurowany i czciowo rekonstruowany przez architekta Jerzego Andrzejewskiego. Jest to budowla klasycystyczna, murowana i otynkowana. Otarz gwny i dwa otarze boczne, a take ambona i chrzcielnica s klasycystyczne, stiukowe. W otarzu bocznym znajduje si obraz Matki Boskiej z Dziecitkiem w typie nienej w sukience srebrnej z XVII w.
- Pnoklasycystyczna, murowana PLEBANIA pochodzi z pierwszej poowy XIX w. Jest to budowla parterowa, podpiwniczona.
- Klasycystyczny DWR z pierwszej poowy XIX w. jest budowl murowan, otynkowan.
- SPICHLERZ z pierwszej poowy XIX w. posiada okna o charakterze strzelnic.

DBNO (nad Wart)
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. Wniebowzicia Najwitszej Panny Marii zbudowany w latach 1444-47 by gruntownie restaurowany w latach 1900-1910. Jest to koci gotycki, murowany z cegy, w ukadzie polskim. W portalu z XVI w. z prezbiterium do zakrystii umieszczono pnogotyckie drzwi dbowe z okuciami; podobne drzwi z zakrystii na zewntrz. Wyposaenie kocioa gwnie z XVII w. lub rokokowe. W jednym z otarzy bocznych znajduje si pnogotycki obraz na desce z pocztku XVI w. z przedstawieniem Vir Dolorum. Do wyposaenia kocioa naley rwnie kielich gotycki z 1498 r.
Wzniesiona w 1829 r. klasycystyczna DZWONNICA jest murowana i otynkowana. Na osi dzwonnicy znajduje si BRAMA.
- Przydrona kamienna figura w. Jana Nepomucena pochodzi z pierwszej poowy XIX w.

GOLINA
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Andrzeja zosta zbudowany w drugiej poowie XVII w. Jest to konstrukcja drewniana, zrbowa z zewntrznymi cianami, pnocn i poudniow, wzmocnionymi konstrukcj szkieletow i otynkowanymi. Wyposaenie kocioa pochodzi gwnie z XVII i XVIII w. Z XVI w. jest pnogotycka rzeba Chrystusa Frasobliwego.
Drewniana DZWONNICA o konstrukcji supowej, oszalowana, pochodzi z 1750 r.
- Po poarze, w 1945 r. zachoway si jedynie fundamenty DWORU wzniesionego zapewne w drugiej poowie XVIII w. Pooona nieopodal dworu OFICYNA o konstrukcji szkieletowej, otynkowana, pochodzi rwnie z drugiej poowy XVIII w.

GRA
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. Wniebowzicia Najwitszej Panny Marii zbudowano w latach 1817-30 na miejscu drewnianego z okoo 1740 r. Jest to koci pnoklasycystyczny, murowany, otynkowany. Koci posiada trjkondygnacjow wie zwieczon neobarokowym hemem z 1928r. Do wyposaenia naley midzy innymi pnogotycki kielich z drugiej poowy XVI w.
- PARK KRAJOBRAZOWY z XIX wieku.

JARACZEW
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Marii Magdaleny, wzniesiony w 1843 r. przy wiey z 1774 r., jest budowl pnoklasycystyczn, murowan, otynkowan. Obok XVII i XVIII-wiecznego wyposaenia w kociele znajduj si dwa pnogotyckie krucyfiksy z XVI w. i pasko rzebiona predella z tego czasu.
- PLEBANIA pochodzi z pierwszej poowy XIX w.

JAROCIN
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Marcina zosta gruntownie przebudowany i restaurowany w latach 1773-75. Odnowiony w 1838 i 1910 r. zosta w 1910 r. otoczony murem z bram w typie barokowym oraz drewnianym krugankiem. Budowla jest w zrbie pnogotycka, zbarokizowana w XVII i w kocu XVIII w., na zewntrz ujednolicona w 1910 r.; murowana i otynkowana. Wyposaenie wntrza pochodzi z lat 1775-87.
- Na cmentarzu kocielnym znajduje si kamienna, barokowa figura w. Wawrzyca z 1744r.
- Ruiny gotyckiego KOCIOA p. w. w. Ducha pochodz z 1516 r.
- W KOCIELE p. w. Chrystusa Krla wzniesionym w 1930 r. znajduje si obraz z przedstawieniem Santa Conversazione szkoy pnocnowoskiej z drugiej poowy XV w.
- RATUSZ zbudowany w latach 1799-1804 by przebudowywany w 1854 r. i 1907 r. Jest to budowla murowana, otynkowana, z podcieniami arkadowymi wok parteru.
- Neorenesansowy PAAC, wzniesiony w latach 1836-50 wedug planw architekta Fryderyka Augusta Stlera, rozbudowywano w 1911 i po 1917 r. Wntrza paacu odbudowano po poarze w 1945 r.
- Pooony w poudniowo-wschodniej czci parku krajobrazowego, nad stawem, otoczony fos SKARBCZYK jest prawdopodobnie pozostaoci skrzyda redniowiecznego zamku. Budowla murowana, otynkowana, z wie z 1894 r. przy cianie pnocnej.

KOLNICZKI
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. Narodzenia Najwitszej Panny Marii zbudowano w latach 19448-51 wg. projektu Tadeusza Kowalczyka. Ze starego kocioa przeniesiono m.in. barokow chrzcielnic, rzeb z przedstawieniem Pieta z 1667 r. i figur w. Jana Nepomucena z XVIII w.
- Stary KOCIӣ wzniesiono w latach 1773-75. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrbowej, oszalowana.
- PLEBANIA parterowa i czciowo podpiwniczona pochodzi z ok.1820 r.

KOTLIN
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Kazimierza zbudowano w 1858 r. Jest to koci neogotycki, murowany. Wyposaenie rokokowe z XVIII w.
- Pooony w starym ogrodzie DWR z drugiej poowy XVIII w. rozbudowano i czciowo przeksztacono w drugiej poowie XIX w. Jest to budowla o konstrukcji szkieletowej wypenionej glin, otynkowana. Dwr jest parterowy z pitrowym ryzalitem zwieczonym balustrad na osi fasady.

KRETKW
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. Matki Boskiej Pocieszenia zosta wzniesiony na przeomie XVIII i XIX w. Rwnie wyposaenie kocioa pochodzi z XVIII i XIX w.

LGW
- KOCIӣ FILIALNY p. w. Najwitszej Panny Marii pochodzi z XVII w. Jest to drewniana konstrukcja zrbowa, oszalowana. Urzdzenie wntrza kocioa jest jednolite, pnorenesansowe, z pierwszej wierci XVII w. Do wyposaenia naley midzy innymi drewniane tabernakulum gotycko-renesansowe z 1500 r.

MAGNUSZEWICE
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Barbary wzniesiono w latach 1751-52. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrbowej. Wyposaenie kocioa pochodzi z XVII i XVIII w.
Drewniana DZWONNICA z 1816 r. posiada konstrukcj supow.

MIESZKW
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Wawrzyca zbudowano w 1767 r. Jest to koci pnobarokowy, murowany, otynkowany. Wiea w fasadzie zachodniej jest trjkondygnacjowa. Koci posiada dwa boczne otarze rokokowe z XVIII w. oraz barokowy krucyfiks w nowym otarzu. Ambona i chrzcielnica z drugiej poowy XVIII w. dekorowane s rzebami atlantw.
- Murowany, otynkowany DWR z drugiej poowy XVIII w. W skad zabudowa gospodarczych z koca XVIII w. wchodz stajnie i spichlerz.
- Dawny SZPITAL (obecnie dom mieszkalny) pochodzi z pocztku XIX w.

NOSKW
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Trjcy powsta w 1749 r. na miejscu poprzedniego z drugie poowy XVII w. Koci by restaurowany w 1870 r.; w 1927 r. dobudowano zakrysti i wczono do kocioa krucht mieszczc si w przyziemiu wiey. Jest to konstrukcja drewniana, zrbowa, wzmocniona lisicami. Wyposaenie wntrza pochodzi z XVII i XVIII w. Koci posiada rwnie gotycki krucyfiks oraz rzeby Matki Boskiej Bolesnej i w. Jana z okoo 1420r.
DZWONNICA pochodzi z XVIII w.

NOWE MIASTO (nad Wart)
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Trjcy zbudowano w drugiej poowie XVIII w. W 1614 r. koci otrzyma pnorenesansow kaplic Matki Boskiej. Budowl odnawiano w 1853 i 1948 r. Jest to koci gotycki, murowany z cegy, w ukadzie polskim z uyciem cegy glazurowanej na fasadzie. Wyposaenie wntrza barokowe i rokokowe z XVII i XVIII w. W kociele znajduj si rwnie renesansowe stalle z drugiej poowy XVI w.
- PLEBANIA o konstrukcji szkieletowej, otynkowana pochodzi z pierwszej poowy XIX w.

PANIENKA
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. Imienia Jezus powsta w 1787 r., a jego restauracja miaa miejsce w XIX w. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrbowej, oszalowana. Wyposaenie wntrza pochodzi z XVII i XVIII w. W kociele znajduje si obraz na desce Matki Boskiej z Dziecitkiem z drugiej poowy XVI w.
- Klasycystyczna, murowana PLEBANIA powstaa w pocztku XIX w.
- W nowszej murowanej przydronej kapliczce umieszczona jest ludowa rzeba w. Wawrzyca.

RADLIN
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Walentego wzniesiono w latach 1686-88. Budowl restaurowano w 1783 r., 1837 r., 1948-50. Jest to koci wczesnobarokowy, murowany i otynkowany. W czwartej wierci XVI w. koci otrzyma kaplic grobow z fundacji Andrzeja Opaliskiego, fundatora kocioa. Wyposaenie wntrza pochodzi z XVI, XVII i XVIII w. W kociele znajduje si wczesnobarokowy nagrobek Andrzeja Opaliskiego z czarnego i czerwonego marmuru. W renesansowej kaplicy Opaliskich, znajduje si renesansowy, pitrowy nagrobek z koca XVI w. Andrzeja Opaliskiego i jego ony Katarzyny z Kocieleckich.
Drewniana DZWONNICA posiada konstrukcj supow z gontowym dachem.
- Ruiny renesansowego ZAOENIA PAACOWEGO pochodz zapewne z drugiej poowy XVI w.

RUSKO
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Wojciecha zosta zbudowany w 1834 r. na miejscu drewnianego; restaurowany w 1913 r. Jest to budowla z muru pruskiego, otynkowana. Od zachodu w korpus nawy wtopiona jest wiea o konstrukcji supowej. Wyposaenie kocioa gwnie barokowe i rokokowe.

SIEDLEMIN
- Murowany KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Mikoaja wzniesiono w 1847 r. oraz rozbudowano i przeksztacono w latach 1927-28 wedug projektu Rogera Sawskiego. W kociele znajduje si midzy innymi obraz w. Rocha w srebrnej sukience barokowej z pierwszej poowy XVIII w. i pnogotycka rzeba z przedstawieniem Piety z okoo 1530r.
- Pooony w parku krajobrazowym klasycystyczny DWR wzniesiono okoo 1830 r. W nowszej, murowanej przydronej kapliczce znajduje si ludowa rzeba w. Wawrzyca.

SAWOSZEW
KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Zofii zosta zbudowany w drugiej poowie XVIII w. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrbowej z wie na sup, oszalowana. W kociele znajduj si gotyckie figury w. Katarzyny i w. Doroty z pocztku XVI w.

MIEW
- PAAC wraz z zabudowaniami gospodarczymi (spichlerz i stajnie) wzniesiono w 1797 r. wedug projektu Stanisawa Zawadzkiego. Dekoracja malarska wewntrz paacu pochodzi z okoo 1800 r. i zostaa wykonana przez Antoniego Franciszka Smuglewicza. Jest to budowla klasycystyczna, pooona w obszernym PARKU KRAJOBRAZOWYM nad rzeczk Lutyni. Murowany paac skada si z korpusu gwnego i dwch bocznych pawilonw poczonych z nim wierkolistymi galeriami.

WITASZYCE
- Dawny KOCIӣ p. w. w. Trjcy (obecnie Dom Katolicki) wzniesiono w 1808 r. Jest to budowla klasycystyczna, murowana.
Drewniana DZWONNICA o konstrukcji supowej, oszalowana pochodzi z pierwszej poowy XIX w.

WYSZKI
Pooony na szkarpie, na lewym brzegu rzeczki Lutyni, DWR pochodzi z pocztku XIX w. Jest to dwr klasycystyczny, murowany, otynkowany. Budowla posiada od ogrodu pitrowy ryzalit i werand z 1914 r.

ZALESIE
W przydronej, murowanej kapliczce znajduje si drewniana rzeba w. biskupa Benona.

ERKW
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Stanisawa zosta wzniesiony w latach 1717-18. Wntrze odnawiano w pierwszej poowie XIX w., w 1898 r. i w 1954 r. Jest to koci barokowy, murowany, otynkowany, otoczony murem z wnkami i z barokow bram. Od pnocy do nawy gwnej przylega renesansowa kaplica Matki Boskiej z okoo 1600 r. We wntrzu bogata pnobarokowa dekoracja stiukowa z okoo 1718 r. W kopule oraz w absydzie kocioa znajduj si malowida Adama Swacha z pierwszej wierci XVIII w. Wyposaenie wntrza pochodzi z XVII i XVIII w. W kaplicy znajduj si dwa wczesnobarokowe nagrobki z kieleckiego marmuru: Jana Roszkowskiego i Andrzeja Roszkowskiego.
Neogotycka, murowana DZWONNICA zostaa wzniesiona w 1828r.
- Na cmentarzu murowana kaplica z 1708r, gruntownie odnowiona w XIX w.
- W PARKU KRAJOBRAZOWYM zachowaa si murowana i otynkowana trjarkadowa brama wjazdowa z pocztku XVIII w. Do bramy wjazdowej przylega dom stra z pocztku XIX w.
- Przy ulicy kocielnej znajduje si murowany i otynkowany budynek dawnej POCZTY z przeomu XVIII i XIX w.