ZABYTKI   POWIATU   MIDZYCHODZKIEGO

BIAOKOSZ
W parku krajobrazowym wznosi si DWR zbudowany w latach 1804-1805, murowany, otynkowany.

CHALIN
Wzniesiony okoo poowy XIX w. parterowy DWR jest murowany i otynkowany.

CHRZYPSKO WIELKIE
KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Wojciecha wzniesiono w latach 1600-1609 wielokrotnie restaurowano: 1725 r., 1785 r., 1949 r. Jest to budowla pnogotycka, murowana z cegy w ukadzie polskim. Wyposaenie wntrza pochodzi gwnie z XVII i XVIII w.

CHUDOPCZYCE
Figura przydrona - ludowa rzeba w. Jana Nepomucena.

DORMOWO
W murowanej, przydronej KAPLICZCE znajduje si kamienna rzeba z przedstawieniem Piety z pierwszej poowy XIX w.

GORZY
Czworaki dworskie z pocztku XIX w. s zespoem piciu budowli o konstrukcji szkieletowej, otynkowanych.

KAMIONNA
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. Narodzenia Najwitszej Panny Marii wzniesiono w 1499 r., a jego odnowa miaa miejsce w 1934 r. Jest to koci murowany z cegy w ukadzie polskim. Od poudnia do korpusu przylega WIEA-DZWONNICA, dostpna z kocioa i nakryta ostrosupowym, ceglanym hemem. Wyposaenie wntrza pochodzi gwnie z XVII i XVIII w. W kociele znajduj si rwnie pnogotyckie stalle i pnogotycki krucyfiks z pocztku XVI w. oraz XVI-wieczny dzwon.
Pnogotycki, ceglany MUR otacza od zachodu przykocielny cmentarz.
- MYN z 1. poowy XIX w. jest budowl murowan, otynkowan.

KWILCZ
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Michaa Archanioa zosta wzniesiony w latach 1766-81 staraniem braci Kwileckich. Wie dobudowano w 1793 r. Jest to pnobarokowy koci z wczesnoklasycystyczn wie, murowany i otynkowany. Dekoracja wntrza o motywach rokokowych i w stylu Ludwika XVI pochodzi z 1784r. Wyposaenie wntrza gwnie XVII i XVIII-wieczne. W kociele znajduj si cztery nagrobki stiukowe rodziny Kwileckich z lat 1781-90. Do wyposaenia kocioa naley midzy innymi pnogotycka monstrancja wieyczkowa z drugiej poowy XV w. oraz wczesnobarokowy kielich z lat 1625-30.
Do barokowo-klasycystycznego otoczenia kocioa z 1780 r. nale dwie pnobarokowe kaplice oraz mur wok kocioa z pytami nagrobnymi i epitafiami.
- Pooony w obszernym parku PAAC zbudowano w 1828 r. wedug projektu architekta Karola Fryderyka Schinkla. Paac poprzedzony jest dziedzicem, przy ktrym stoj dwie oficyny i zabudowania gospodarcze. Jest to budowla pnoklasycystyczna, murowana, otynkowana.
- Pooona na pnoc od paacu OFICYNA z drugiej poowy XVIII w. jest pnobarokowa, murowana i otynkowana.
- Zabudowania gospodarcze, na ktre skadaj si stajnia, dawna wozownia i spichlerz s pnoklasycystyczne i pochodz z drugiej wierci XIX w.
- PARK KRAJOBRAZOWY, z pierwszej poowy XIX w. opada do jeziora Kwileckiego.
- Na placu we wsi znajduje si kamienna figura w. Jana Nepomucena z pierwszej poowy XIX w.

LEWICE
KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Mikoaja wzniesiono okoo 1780 r. i gruntownie przebudowano w latach 1842-49. Jest to koci o cechach neogotyckich, murowany z cegy, z okadzin z kamienia polnego. We wntrzu znajduj si trzy otarze z elementami XVII i XVIII-wiecznymi, ambona w stylu empirowym z 1855 r. Kielich z ornamentem pnorenesansowym i cech imienn WW pochodzi z 1655r.

LUBOSZ
KOCIӣ PARAFIALNY p. w. Nawiedzenia Najwitszej Panny Marii zosta wzniesiony w 1818 r. Budowla posiada skromne cechy pnoklasycystyczne; jest murowana i otynkowana. W otarzu gwnym z trzeciej wierci XVII w. znajduje si obraz Matki Boskiej z Dziecitkiem w sukience srebrnej z pierwszej poowy XVIII w. Do wyposaenia naley rwnie XVIII w. ambona, drewniana chrzcielnica z pierwszej poowy XVII w., a take portrety trumienne z XVII i XVIII w.

LUTOM
KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Andrzeja i Najwitszej Panny Marii Wspomoycielki Wiernych zosta zbudowany w latach 1753-62 i odrestaurowany po poarze w 1862 r. Jest to budowla pnobarokowa, murowana i otynkowana. Nad nowsz, wolnostojc mens otarza gwnego wznosi si baldachim z czterema krconymi kolumnami wzorowany na barokowym baldachimie katedry gnienieskiej (wedug rzymskiej konfesji Berniniego). W kociele znajduje si midzy innymi obraz Matki Boskiej z Dziecitkiem z XVIII w. w sukience srebrnej oraz obraz w. Rocha malarstwa J. Kopczyskiego z okoo 1860r.

AWICA
Zbudowany okoo poowy XIX w. DWR odnawiano w 1964 r. i w 1966. Jest to budowla parterowa, murowana i otynkowana. Lecy wok dworu PARK schodzi tarasami do jeziora awickiego.

MIDZYCHD
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. w. Jana Chrzciciela zosta wzniesiony w latach 1560-89. Restaurowany w 1750 r., 1869 r. W 1907 r. i 1937 r. rozbudowano od wschodu i ujednolicono. Pnogotycka pierwotnie budowla, na skutek rozbudowy zatracia cechy stylowe. Jest to koci z cegy, otynkowany, z trjkondygnacjow WIE, w zrbie pnogotyck, z zewntrz o cechach pnoklasycystycznych. W pnocn cian wiey wmurowano cegy w ksztacie masek ludzkich. Wyposaenie kocioa pochodzi gwnie z XVII i XVIII w.
- KOCIӣ FILIALNY p. w. Matki Boskiej zosta wzniesiony w 1838 r.; restaurowany w 1915 r. Jest to budowla pnoklasycystyczna, murowana z cegy, otynkowana. We wntrzu znajduje si pnoklasycystyczna ambona i prospekt organowy z okoo poowy XIX w.
- Ustawione szczytowo DOMY z przeomu XVIII i XIX w. lub pierwszej poowy XIX w. s murowane lub o konstrukcji szkieletowej.

MNISZKI
Murowany, otynkowany, parterowy DWR pochodzi z pierwszej poowy XIX w.

ORZESZKOWO
- Pnobarokowa PASTORWKA zbudowana okoo 1788 r. jest budowl pitrow, murowan, otynkowan, z jednookiennym ryzalitem w fasadzie poudniowej i mansardowym dachem.
- DWR z pierwszej poowy XIX w. posiada skromne cechy pnoklasycystyczne. Jest to budowla parterowa, murowana i otynkowana.
- Na zachodnim kracu wsi znajduje si CMENTARZ ewangelicki z nagrobkami eliwnymi w ksztacie obeliskw z XIX w.

ROZBITEK
Neogotycki DWR powsta w latach 1856-58. Dawna kuchnia dworska, murowana i otynkowana pochodzi z koca XVIII w.

SIERAKW
= KOCIӣ i KLASZTOR pobernardyski powsta w latach 1624-39 wedug projektu Krzysztofa Bonadury Starszego. Koci i klasztor odbudowano po poarze w 1865 r. wedug projektu Fryderyka Augusta Stlera.
- KOCIӣ PARAFIALNY p. w. Niepokolanego Poczcia Najwitszej Panny Marii, nalecy do zespou pobernardyskiego jest budowl manierystyczn z pnobarokow fasad wieow.. Wyposaenie wntrza jest przewanie pnorenesansowe i wczesnobarokowe z lat 1629-42. W kociele znajduje si obraz z przedstawieniem "Zdjcia z Krzya" z warsztatu P.P. Rubensa sprzed poowy XVII w. oraz obrazy malarstwa Krzysztofa Boguszewskiego w jednym z otarz bocznych i nagrobek Piotra Opaliskiego wykonany przez krakowskiego rzebiarza Sebastiana Sal. Jest to wczesnobarokowy nagrobek z czarnego marmuru dbickiego. Barokowy nagrobek rodzicw krlowej Katarzyny Leszczyskiej: Jana Karola Opaliskiego i Zofii z Czarnkowskich zosta wystawiony w 1748r.
- Rokokowa figura przed kocioem z przedstawieniem Matki Boskiej Niepokalanej pochodzi z fundacji Adama Kwileckiego z 1799r.
- PLEBANI kocioa odbudowano po 1817 r. z wykorzystaniem poudniowo-zachodniego skrzyda klasztoru bernardynw.
- Ceglane i nie tynkowane mur i brama otaczajce koci pochodz z drugiej poowy XVIII w.
- KOCIӣ poewangelicki zosta wzniesiony w latach 1782-85. Jest to budowla o konstrukcji szkieletowej, na podmurowaniu kamiennym, otynkowana.
- Obszerne, murowane piwnice s zapewne pozostaoci PAACU wzniesionego przed 1641r. dla wojewody Krzysztofa Opaliskiego wedug projektu Krzysztofa Bonadury Starszego.
- Na miejscu dawnego folwarku wznosi si pnoklasycystyczny zesp budynkw mieszkalnych i stajni, zaoony w podkow wok dziedzica, zamknity od pnocy nowszym paacem z okoo 1890r.

RDKA
Murowany i otynkowany DWR wzniesiono w latach 1858-61 w stylu gotyku romantycznego.